Ik breek trouwens al weken mijn hoofd over hoe ik dat van die maan verkocht zou krijgen, alsof ik om te beginnen al een expert zou zijn laat staan missionaris. Valt er eigenlijk wel iets uit te leggen, 't is te zeggen : is er iets ? Laten we de hypothese daarom misschien even omdraaien en er van uit gaan dat er niets is, dat het dus niet uitmaakt wanneer je wat doet ('planten groeien toch', is een stelling die moeilijk te weerleggen is). Zou je het dan, zelfs in dat geval, erg vinden dat er een tuinkalender was die je concreet maar flou genoeg vertelt wanneer je wat moet doen, en af toe ook wanneer wat niet. Waarschijnlijk niet want er is toch 'werk' genoeg in de moestuin om uit te kiezen en bij veel werk verliest een mens al eens het overzicht (even vasthouden dat gevoel). Stel dat het werken volgens zo'n voorgekauwde kalender dan ook nog eens betere resultaten zou kunnen opleveren (nog altijd voorwaardelijk en geheel vrijblijvend), wat heb je dan te verliezen ? Weinig.
Niet niets, want sommige kalenders komen wel voor een prijsje. Maar kom, u bent eigenlijk al vertrokken zie.
De maan hangt rond ons maar rond de maan hangen veel mythes. Meer moorden, meer ongevallen, meer geboortes, ... en vele blijven na onderzoek niet meer dan toogpraat of in het beste geval onzeker. Dat de maan invloed zou kunnen hebben op de planten lijkt echter niet geheel onmogelijk. Door licht en haar aantrekkingskracht om maar wat te noemen. Als je met volle maan rond middernacht soms de krant nog kan lezen in je slaapkamer (alleen al daarom ben ik een groot bewonderaar van de maan maar eerlijk is eerlijk : het helpt dat je zonder gordijnen en van die andere stoffige dingen slaapt), en dat dat licht 'maar' weerkaatst zonlicht is, dan is er toch iets voor te zeggen dat planten en zaailingen in het bijzonder daar wat van kunnen profiteren (fotosynthese blijft de soep-hoofdschotel-en-nagerecht van de planten, en er was toch dat onderzoek rond grondbewerking en (onkruid)groei bij licht vs. pikkedonker).
Het meest gebruikte argument is je zeker bijgebleven uit de aardrijkskundelessen, die les waarbij de aarde al eens wat overdreven werd afgeplat om de waterverplaatsing door de aantrekkingskracht van de maan voor te stellen. De zon doet ook mee, maar de maan is, ondanks zijn kleinere massa, veel sterker omdat hij veel dichter bij ons staat. Die krachten zijn het sterkst wanneer aarde, maan en zon op één lijn staan (zon en maan elkaar dus niet tegenwerken bij het trekken) : bij volle en nieuwe maan dus.
Een hogere waterstand in de bodem, wellicht minder weerstand om van dat water te genieten, sapstromen, ... allemaal waterige factoren die een aantal beslissingen in de maankalender gaan beïnvloeden : bij 'laag water' is de grond makkelijker te bewerken, kunnen sommige (droge) gewassen beter geoogst worden (langer bewaard), 'hoog water' is dan weer beter voor de kieming van zaden, het oogsten van weer andere (sappige) gewassen,.... Zaaien, (ver)planten, oogsten,... op het juiste moment, zou dus een betere opkomst van zaden, groei, opbrengst en bewaarbaarheid geven.
En kijk eens naar de k(r)a(r)a(k)terkop van de maan, veel inslagen van keitjes die anders misschien op ons hoofd waren gevallen, dan moet je toch wel wat respect hebben voor die verre buur (beter een verre buur dan een domme vriend, of hoe gaat het spreekwoord weer). En misschien herkennen planten en zaden wel een beetje waar ze zich bevinden in het seizoen op basis van die constante maancycli (net zoals wij onze pasen elk jaar berekenen), "begin maar te kiemen zodra het eens meer dan 10°C wordt" zou misschien een gevaarlijke strategie zijn ... misschien. Om het nog complexer te maken zijn er ook nog die andere brokken in de hemel (of is er niets of niemand in de kosmos moest ik van Stijn vragen), maar laten we die even vergeten (de rest van de kosmos).
Toen ik een reportage zag over de aanhangers van de maankalender zag ik praktijkvoorbeelden van aardappelen (het meest gebruikt om te experimenttelen met de maankalender - een verder geheel toevallige wooldspeling solly) : rijen opgezet volgens de maan en andere op "verkeerde" momenten en de verschillen waren enorm (net zoals met dat andere, maar dat is een cliffhanger voor later). Naar de methodologische score van die onderzoeken hebben we meestal het raden maar een beetje pseudowetenschap op zijn tijd heeft ook z'n charmes. Als je verder op zoek gaat kom je steevast bij dezelfde namen terecht : Maria Thun (uiteraard), en Rudolf Steiner (ja, die van de scholen) en andere. De eerste kalender die ik kocht was dan ook een echte van Thun. Maar de teleurstelling kon niet groter zijn. Zonder achtergrond leest een menukaart van de meeneembelg in Tokyo vlottel, en het bleek al gauw dat je elk jaar een nieuwe kalender mocht kopen. Daarenboven scheen er toch wel wat variatie te zitten op kalenders en methodes... Die methode was dus goed bezig om vertikaal geklasseerd te worden tot ik deze (gratis) online maankalender vond.
De kalender bleek een gulden middenweg te zijn tussen de variaties die ik al eens tegenkwam en voldoende bommaproof om in te stappen zonder alle regels precies van buiten te moeten kennen, en bovenal : gratis. Gewoon de prentjes volgen (vruchtgewassen, bloemen, wortelgewassen, bladgewassen), dagen met de groene balk zijn "plantdagen", dagen zonder groene balk "zaaidagen". En daarmee zitten we vandaag dus op (ver)plantdagen en meer bepaald voor de vruchtgewassen en is het perfect om te snoeien of het gras af te rijden (voor wie dat nog durft ;-) Er zijn er die nog gedetailleerder gaan in het afbakenen van de periodes (blad gaat over in wortel om 17u41 en van die dingen) maar ik ben voorlopig tevreden met level één. Een dag of twee na volle maan zijn ideaal om te zaaien, dan maakt het zelfs niet uit wat (daar mik ik dan ook al een beetje traditioneel mijn tomaten en pepers op elk jaar).
Het is dus wel een kalender die iets dwingender is dan de 'probeer deze maand je erwten te leggen' (leg je erwten deze maand op ... en ...) als je de kalender wil volgen. Maar het is natuurlijk geen ramp wanneer je een gunstig 'venster' mist, de wereld draait door inderdaad (fantastisch programma trouwens), en de natuur dus ook.
Welke groenten, bloemen en fruit je wanneer precies moet doen zal je in die kalenders meestal niet vinden maar daar bestaan voldoende andere lijstjes en kalenders voor. Maar iets dwingender heeft ook zo z'n voordelen ("ik moet op ... de bloemen zaaien of het is pas weer voor ..."). Dat maakt soms het verschil tussen "da'k het morgen zal doen" (en van morgen komt overmorgen en de dag daarna, u weet wel van de 5 minuten politieke moed) en "vandaag even de erwten, morgen even de tomaten, overmorgen even de sla". Spreidingsplannen, daar kunnen we niet tegen zijn.
De methode zou beter werken zonder chemie en met veel huiscompost, maar dat vind ik nogal zweverig. Ik hou niet zo van zweverige stellingen maar ik hou wel van 'zonder chemie' en 'met huiscompost' dus dat komt dan even goed uit.
Wortelen op vrijdag en sla op zaterdag, of andersom, of alles een beetje door elkaar ... zou het echt veel uitmaken ? Maar wij mensen kiezen toch zo moeilijk van die triviale dingen (of bent u altijd de eerste om te antwoorden waar we naar toe gaan of wat we eten vanavond ?) Ik heb te weinig plaats en tijd om proefvelden aan te leggen maar ach, soms moet een mens al eens blind in iets geloven, of het nu Aladin is of God ... maar vergeet vooral uzelf niet.
Je had toch niet verwacht dat dit in twee regels kon ??
13 comments:
Boeiend.
Bedankt dat jer er 'even' de tijd voor genomen hebt.
Zelf probeer ik al een aantal jaren volgens de maan kalender te werken, soms lukt het beter en soms gaat het wat minder. Kwestie van doorzetten denk ik.
Leuke link!
Ik vrees dat ondergetekende hiervoor nu net een tikkeltje te nuchter is.
En laat ik bovendien nu net 'An ear to the ground' van Ken Thompson aan het lezen zijn (een bioloog die op een hele toegankelijke manier inzicht geeft in allerhande biologische processen die in de tuin plaatsvinden). En daarin wordt ook die hele maankalender mythe van voor tot achter neergesabeld.
Gho, hier ook een nuchtere en gestudeerd om vragen te leren stellen, maar die maan... ik kan me moeilijk voorstellen dat het géén invloed zou hebben. Het beweegt zeeën, waarom dan geen sapstromen? Is er werkelijk niets van aan, van die bevallingen of bevruchtingen bij volle maan? Van de herkomst van maan(d)stonden? Ik heb er niets op tegen om er met de nodige argwaan toch een beetje rekening mee te houden. Ofwel moeten wij ook dringend gordijnen ophangen in de slaapkamer ;-) Hoe dan ook, dubbele dikke duim voor dit stukje.
Ja, het is waar.
Ja, er worden meer baby's geboren bij volle maan.
Ja, er sterven meer mensen bij volle maan.
Ja, ik ben een wetenschapper, skeptische medemens en heb gestudeerd.
Voor de geinteresseerden: 2 woorden: 'histogram' en 'sinus'. Reken, teken, denk en denk nogmaals; en gij zult zien:
het 'wonder' is geen 'wonder' ...
w
Je hebt er duidelijk meer als 5 minuten voor genomen.
En nee, ik heb me er nog nooit in verdiept!
Ik mag niet mopperen over mijn gewas...denk dat nuchter boerenverstand mij een heel eind brengt!!
Maar ieder zijn ding....geen probleem!!
Groetjes Thea
allez zeg, en ik had gedacht dat dat hier volledige eensgezindheid ging zijn ;-) Even voor de goede orde : er mag zelfs gevochten worden (moest het er toch van komen) maar iedereen wel netjes handen schudden voor hij de tatami verlaat (en nee, sabels zijn niet toegestaan) ;-)
Om te beginnen ben ik het volgende aan mijn ouders verschuldigd (in het bijzonder mijn moeder die vandaag jarig was) : ik heb ook gestudeerd, en ik ben doorgaans ook nuchter (al schiet me spontaan een zinnetje van Katzenjammer te binnen, die zaterdag weer even fantastisch waren als altijd : "I am sober ... but I wish I was not"). Ik heb zelfs aan verschillende universiteiten en hogescholen mogen studeren, zou dus van geen enkele doctrine in deze of gene richting ziek mogen zijn. Het zullen ook niet de laatste diploma's geweest zijn. Diploma's met dure namen hebben natuurlijk geen enkele waarde op zichzelf, niemand verdient bij mij in geen geval krediet noch overdreven aanzien louter op basis van het bezit ervan (op uitdrukkelijke vraag van onze professor bij het afstuderen trouwens).
Zo heb ik eens "ruzie" gemaakt met een hele rits welgestudeerde artsen (meer dan tien) rond eenzelfde casus, met als bijna fysiek orgelpunt die slager uit Diest. De casus, mijn eigen omgezwikte enkel (spring eens halverwege de trap en mis de landing perfect) waarvan ik (ooit manueeltherapeut), maar het busje artsen, chirurgen en verzekeringsgeneesheren niet, al na drie dagen door had dat er waarschijnlijk toch een zeldzame complicatie mee gemoeid was (compressiefractuur os naviculare voor wie de sappige details wil). Lastig op je laaste werkdag, maar alles behalve komedie. Ik heb (na weken getouwtrek) één specifieke foto gevraagd, en vanuit de ivoren toren van de Arrogance Grise ook gekregen, omdat hij voelde dat hij niet alleen zijn dikke anatomieboeken die hij naar mijn hoofd gooide (om het spuitje in het peesje te mogen zetten bij deze domme leek) retour zou krijgen. Wel nog even paternalistisch natrappen "en maakt da ge direkt terug zijt met de foto (dan kan ik u nog eens doen krimpen en alsnog mijn spuitje geven)". De radioloog begreep niet waarom ik na drie seconden onder de botscan lag te grijnzen, en hij begreep nog minder hoe het kon dat ik met naam en toenaam naar het anonieme vlekje op zijn monitor wees. Ik was zoals beloofd snel terug na de foto maar de gevlogen vogel stuurde zijn kat (ook één van de rest dus dat maakte de pret niet veel minder). Dat voorval was wel de laatste spreekwoordelijke druppel om mijn witte schort aan de haak te hangen, te veel clownen en kwalzalvers in die sector ;-) Misschien het beste wat me kon overkomen want voor het zelfde geld was ik nu nog altijd de privé masseur van de madam van meneer doktoor zoals velen van mijn collega's. De woorden van onze professor werden vanaf dat ogenblik dus wel redelijk absoluut opgenomen in de levenswandel en soms krijg je zo al eens het label 'heeft een autoriteitsprobleem' (maar meestal was de baas in kwestie dan wel een redelijk impressionante dommekloot).
Toevallig ligt hier (onder andere) "Science and the garden" van the Royal Horticultural Society (Ingram, Vince-Prue, Gregory), en volgens mijn uitleenkaart van de Campusbibliotheek heb ik nog een dikke week om hem uit te lezen. Als het regent kan je me tijdens de middagpauze al eens in de rekken van de architecten (voor de tuinen) of de landbouwingenieurs (voor den hof) vinden. Alleen voor die laatste moet ik soms (met bloedend hart) voorbij de bewegingswetenschappen; gelukkig staat er een halve kast alleen maar over tomaten bij de boerekotters, dat verzacht de pijn.
Om maar aan te geven dat ik ook al eens bloedernstige literatuur doorneem, van cover tot cover; mijn cover ziet er zelfs stukken droger uit als die van jouw ;-).
Ik weet niet of de zonnepanelen meer presteren tijdens de volle maan (misschien moest je daar een optie 'maanlicht' voor nemen, als nuchtere wetenschapper heb ik ook wel een mening over die kakafonie van panelen op de daken maar dat is misschien eentje voor later), ik weet wel dat er meer licht is en dat elk spiertje licht de motor is van alles (gooi zoveel zorgvuldig gekozen NPK'tjes van Liebig als je wil als het donkerd, nog eentje voor later). Naast ocean tidal forces zijn er ook de earth tidal forces die het grondwater bewegen, zonder dat het ene een rechtstreeks gevolg is van het andere. Alsof water makkelijker te bewegen zou zijn als het 'maar' op de bodem van een oceaan ligt. Water in de sapstroom ontsnapt aan de zwaartekracht door de capillariteit, dus waarom zouden krachten die de rest van het water doen bewegen daar geen invloed op hebben (makkelijker/moeilijker) ? Ik denk dus dat er zeker voldoende harde feiten zijn die spreken voor een mogelijke invloed van de maan. En inderdaad, alles om ons heen lijkt toevallig volgens van die leuke sinusgolfjes te golven. Of dat precies allemaal zo verloopt als het kalendertje komt te vertellen daar blijf ik ook voldoende skeptisch over - ik zet mijn huis niet in onderpand voor de methode (dat heeft professor Betz, stichtend lid en voorzitter van SKEPP, ons netjes ingelepeld), ik dacht dat ik daar genoeg 'Jimmy' op gelaten had bij de uitleg.
Feit blijft dat ik fantastische tomatenplanten heb, en dat ik me toch soms afvraag waarom sommige (reeksen) planten het wat minder lijken te doen, of zaden wat langer blijven liggen (niet bij de tomaten : iedereen binnen de paar dagen overeind), .. ondanks het feit dat alle zorgen hetzelfde zijn (zelfde plantertje, zelfde gazette, zelfde water, zelfde potgrond,...).
Misschien is de methode een leuk onderwerp voor een aantal thesissen of zelfs een echte promotie. Maar wie durft zijn academische broek verbranden aan zo'n zweverig onderwerp (nee, neem dan dat veilige doodgeknuffelde onderwerp maar voor je thesis).
Komt het niet uit, geen erg, kan ik het laten uitkomen, prima, komt het vanzelf uit, des te beter. Vandaag bijvoorbeeld met de glimlach de rest van de aardappelen en de oka's gepoot, terwijl het geen zaaidagen waren (wel worteldagen), alleen de crosnes waren plantjes die werden geplant dus die hebben misschien meer geluk. Soms bepaalt de planning dus de planning ... in het andere geval mag de maankalender me sturen.
Met of zonder maan : als deze droogte zo blijft aanhouden wordt alles lastig natuurlijk ;-)
Als ik tot dusver iemand geschoffeerd moest hebben (en dan gaan mijn gedachten in de eerste plaats naar de slagers) : mijn excuses. Iedereen heeft recht op een eigen mening (allemaal goei), ook in de commentaren, blijf dat dus zeker doen.
Ik ga (voorlopig) afronden met een gepast citaat uit het "Science and the Garden" : Gardening, fortunately, is not solely the application of science. (Indeed gardening is a combination of practical, aesthetic and philosophic ideals.)
Nu nog wat plannen opkleuren, (misschien wel te zien op de radio2 plantendag) ... als ik nog eens 5 minuten tijd vind.
Deze niet-nuchtere menswetenschapper moet wat extra inspanning doen om het geheel te kunnen volgen, maar het lukt:
- Diploma's, denken en wetenschap: opvallend dat in de reacties direct de tegenstelling maankalender-wetenschappelijk denken te voorschijn kwam. Het zit er nog diep in, de zogenaamde uitersten rede en emotie, de hang naar bewijzen, het doodkloppen van het ene argument met het andere. Ook jij lijkt zeer voorzichtig in je verdediging van de maankalender, ook al zeg je tezelfdertijd voor je eigen ogen te zien dat het werkt (maar het zou toch maar eens een andere, nog niet vastgestelde oorzaak moeten hebben...) Ik krijg zin om het eens aan de astronomen op het werk voor te leggen, maar wat zou ik hun instemming eigenlijk nodig hebben?
- Diploma's, ach ja. Natuurlijk word je er op aangekeken/aangerekend. De verrassing als de kuisvrouw Dostojewski blijkt te lezen! Het stilzwijgen als meneer de professor op zijn 60ste nog altijd les geeft over de ontdekking uit zijn thesis van 40 jaar geleden...
- En iets anders: ik lees hier over toch wel kwaliteitsvol koken, groenten kweken met kennis van zaken, over tuinen ontwerpen, over een vorige job met een witte jas, over een nieuwe job, over kinderen, ukelele, concerten, enz. Zitten er in jouw dag soms méér uren dan in de mijne?
amai wat een boterham! ik heb het uitgeprint om rustig te kunnen lezen (jaja recycled paper dubbelzijdig en zuinige inkt) tja zoals alles zal er wel een voor en tegen zijn.
Zelf ben ik nog niet echt aan het tuinieren geslagen, mijn boslief wel, 36 soorten bloemen, en groenten. Ik wacht op resultaat en doe het volgend jaar met de maan mee :) We wonen nog niet op ons erf vandaar dat ik er nog niet teveel energie samengebald op een weekendje kan insteken. Linkje naar de kalender is wel handig en voor de rest volg ik uw bevindingen voor een jaar :)
En dan zaaien maar :)
Ik denk vooral, als je jezelf goed bij voelt bij eender welke theorie en geen ander mens of dier mee schaadt wat kan het dan kwaad
@appelboom : uhm 24 uur zeker ;-)
@Lotte : ik weet niet precies waar je vandaan komt maar hier in België heeft boslief na de serie 'Van Vlees en Bloed' wel een aparte betekenis gekregen. Buiten het feit dat de natuur al eens vanuit een andere Positie werd bekeken kwam er toch weinig tuinieren aan te pas ;-)
oei.... buiten den bospoeperis is die serie helemaal aan mij voorbij gegaan, of was dat nog een andere serie. Slechte tv-timing denk ik en we zaten vooral tijdens weekends en vakantie dagen tv-loos op den buiten. Men boslief is in mijn termen men wederhelft :) die nu op dit eigenste moment weer in den hof zit omdat een project tot morgen is uitgestelt.
Het heeft me blijven bezig houden hooor, dat maankalender verhaal...
Maar wat me blijft puzzelen:
Hoe komt het dat de maan meer invloed zou hebben als we ze ZIEN? Natuurlijk heeft de maan een invloed op bv waterbewegingen op aarde... maar echt niet alleen bij volle maan.
Denken dat die invloed groter is wanneer we de maan zien, blijf ik een beetje antropocentrisch vinden...
En wat 'meer babies geboren bij volle maan betref'... Ik herinner me dat een paar jaargenoten daar in hun stagejaar een kleine studie van maakten. En voor 'ik-geloof-in-de-maan-als-ik-ze-zie' believers, werden in de ziekenhuizen waar zij hun stages deden niet meer babies geboren bij volle maan dan op andere dagen/nachten, net zoals dat in de literatuur bekend is.
Maar hoe dat verhaal in de wereld komt is heel vlot verklaarbaar:
Laat een jaar lang, telkens op een andere plek in het land, elke nacht een hogzwangere vrouw 's nachts een taxi bestellen om zich naar het ziekenhuis te laten brengen. Enkele maanden nadien wordt aan de taxichauffeurs gevraagd of ze zich herinneren welk de maanstand was tijdens die bewuste rit. Wedden dat alleen de chauffeurs die hun vrachtje moesten vervoeren tijdens volle maan (en de nacht ervoor en erna) zich (als het helder was) de maan zullen herinneren? Enerzijds valt die maan veel meer op dan een smal sikkeltje, anderzijds staat de maan van laatste tot eerste kwartier vooral overdag aan de hemel.
Bovendien... ook de nacht voor en na volle maan loopt grote kans als 'een nacht met volle maan te worden bestempeld'. Dus als er 28 dagen lang elke nacht een kind geboren wordt, wordt wellicht van 3 daarvan gezegd 'geboren met volle maan'... En van de andere 25 is de kans kleiner dat onthouden wordt hoe de maan erbij stond.
Een simpel rekensommetje lijkt dan te leren dat 'minstens 3 van de 28 met volle maan zijn geboren'.)
Ook bij ouders geldt natuurlijk hetzelfde: wie niet bewust op de maanstand let, heeft het meest kans om toch de maan op te merken als die vol is...
Anne, dan ben je daarin niet alleen ;-)
En dat is dan ook een voorname reden waarom ik erover schreef en waarom ik er af en toe eens naar "mik" : het houdt toch wel wat mensen aan de wiggel.
Onlangs kwam ik dit artikeltje tegen (http://www.undeceivingourselves.com/S-plan.htm), nog een andere kijk op de dingen; liefhebbers van companion planting opgelet, ook uw religie wordt even in vraag gesteld ;-)
Hoe dan ook : ik had misschien beter wat vaker op de maankalender gekeken want dit jaar zijn er heel wat dingen uitgesteld en afgesteld ;-) want dat doet de maankalender toch net iets beter dan een gewone kalender : zachte dwang tot compliantie ;-)
Post a Comment