23.4.10

Als ik ooit eens vijf minuten tijd heb...

...dan begin ik er beslist eens aan - dan zou ik eens wat over de maankalender schrijven. Ik zal er toch maar eens aan beginnen, geen vijf minuten tijd maar meer tijd ga ik voorlopig toch niet krijgen (overal druk druk druk en dan nog eens bonjouren, niet normaal).

gardening by the moon, tuinieren met de maan, maankalender

Ik breek trouwens al weken mijn hoofd over hoe ik dat van die maan verkocht zou krijgen, alsof ik om te beginnen al een expert zou zijn laat staan missionaris. Valt er eigenlijk wel iets uit te leggen, 't is te zeggen : is er iets ? Laten we de hypothese daarom misschien even omdraaien en er van uit gaan dat er niets is, dat het dus niet uitmaakt wanneer je wat doet ('planten groeien toch', is een stelling die moeilijk te weerleggen is). Zou je het dan, zelfs in dat geval, erg vinden dat er een tuinkalender was die je concreet maar flou genoeg vertelt wanneer je wat moet doen, en af toe ook wanneer wat niet. Waarschijnlijk niet want er is toch 'werk' genoeg in de moestuin om uit te kiezen en bij veel werk verliest een mens al eens het overzicht (even vasthouden dat gevoel). Stel dat het werken volgens zo'n voorgekauwde kalender dan ook nog eens betere resultaten zou kunnen opleveren (nog altijd voorwaardelijk en geheel vrijblijvend), wat heb je dan te verliezen ? Weinig.
Niet niets, want sommige kalenders komen wel voor een prijsje. Maar kom, u bent eigenlijk al vertrokken zie.

De maan hangt rond ons maar rond de maan hangen veel mythes. Meer moorden, meer ongevallen, meer geboortes, ... en vele blijven na onderzoek niet meer dan toogpraat of in het beste geval onzeker. Dat de maan invloed zou kunnen hebben op de planten lijkt echter niet geheel onmogelijk. Door licht en haar aantrekkingskracht om maar wat te noemen. Als je met volle maan rond middernacht soms de krant nog kan lezen in je slaapkamer (alleen al daarom ben ik een groot bewonderaar van de maan maar eerlijk is eerlijk : het helpt dat je zonder gordijnen en van die andere stoffige dingen slaapt), en dat dat licht 'maar' weerkaatst zonlicht is, dan is er toch iets voor te zeggen dat planten en zaailingen in het bijzonder daar wat van kunnen profiteren (fotosynthese blijft de soep-hoofdschotel-en-nagerecht van de planten, en er was toch dat onderzoek rond grondbewerking en (onkruid)groei bij licht vs. pikkedonker).
Het meest gebruikte argument is je zeker bijgebleven uit de aardrijkskundelessen, die les waarbij de aarde al eens wat overdreven werd afgeplat om de waterverplaatsing door de aantrekkingskracht van de maan voor te stellen. De zon doet ook mee, maar de maan is, ondanks zijn kleinere massa, veel sterker omdat hij veel dichter bij ons staat. Die krachten zijn het sterkst wanneer aarde, maan en zon op één lijn staan (zon en maan elkaar dus niet tegenwerken bij het trekken) : bij volle en nieuwe maan dus.
Een hogere waterstand in de bodem, wellicht minder weerstand om van dat water te genieten, sapstromen, ... allemaal waterige factoren die een aantal beslissingen in de maankalender gaan beïnvloeden : bij 'laag water' is de grond makkelijker te bewerken, kunnen sommige (droge) gewassen beter geoogst worden (langer bewaard), 'hoog water' is dan weer beter voor de kieming van zaden, het oogsten van weer andere (sappige) gewassen,.... Zaaien, (ver)planten, oogsten,... op het juiste moment, zou dus een betere opkomst van zaden, groei, opbrengst en bewaarbaarheid geven.
En kijk eens naar de k(r)a(r)a(k)terkop van de maan, veel inslagen van keitjes die anders misschien op ons hoofd waren gevallen, dan moet je toch wel wat respect hebben voor die verre buur (beter een verre buur dan een domme vriend, of hoe gaat het spreekwoord weer). En misschien herkennen planten en zaden wel een beetje waar ze zich bevinden in het seizoen op basis van die constante maancycli (net zoals wij onze pasen elk jaar berekenen), "begin maar te kiemen zodra het eens meer dan 10°C wordt" zou misschien een gevaarlijke strategie zijn ... misschien. Om het nog complexer te maken zijn er ook nog die andere brokken in de hemel (of is er niets of niemand in de kosmos moest ik van Stijn vragen), maar laten we die even vergeten (de rest van de kosmos).

Toen ik een reportage zag over de aanhangers van de maankalender zag ik praktijkvoorbeelden van aardappelen (het meest gebruikt om te experimenttelen met de maankalender - een verder geheel toevallige wooldspeling solly) : rijen opgezet volgens de maan en andere op "verkeerde" momenten en de verschillen waren enorm (net zoals met dat andere, maar dat is een cliffhanger voor later). Naar de methodologische score van die onderzoeken hebben we meestal het raden maar een beetje pseudowetenschap op zijn tijd heeft ook z'n charmes. Als je verder op zoek gaat kom je steevast bij dezelfde namen terecht : Maria Thun (uiteraard), en Rudolf Steiner (ja, die van de scholen) en andere. De eerste kalender die ik kocht was dan ook een echte van Thun. Maar de teleurstelling kon niet groter zijn. Zonder achtergrond leest een menukaart van de meeneembelg in Tokyo vlottel, en het bleek al gauw dat je elk jaar een nieuwe kalender mocht kopen. Daarenboven scheen er toch wel wat variatie te zitten op kalenders en methodes... Die methode was dus goed bezig om vertikaal geklasseerd te worden tot ik deze (gratis) online maankalender vond.

De kalender bleek een gulden middenweg te zijn tussen de variaties die ik al eens tegenkwam en voldoende bommaproof om in te stappen zonder alle regels precies van buiten te moeten kennen, en bovenal : gratis. Gewoon de prentjes volgen (vruchtgewassen, bloemen, wortelgewassen, bladgewassen), dagen met de groene balk zijn "plantdagen", dagen zonder groene balk "zaaidagen". En daarmee zitten we vandaag dus op (ver)plantdagen en meer bepaald voor de vruchtgewassen en is het perfect om te snoeien of het gras af te rijden (voor wie dat nog durft ;-) Er zijn er die nog gedetailleerder gaan in het afbakenen van de periodes (blad gaat over in wortel om 17u41 en van die dingen) maar ik ben voorlopig tevreden met level één. Een dag of twee na volle maan zijn ideaal om te zaaien, dan maakt het zelfs niet uit wat (daar mik ik dan ook al een beetje traditioneel mijn tomaten en pepers op elk jaar).

Het is dus wel een kalender die iets dwingender is dan de 'probeer deze maand je erwten te leggen' (leg je erwten deze maand op ... en ...) als je de kalender wil volgen. Maar het is natuurlijk geen ramp wanneer je een gunstig 'venster' mist, de wereld draait door inderdaad (fantastisch programma trouwens), en de natuur dus ook.
Welke groenten, bloemen en fruit je wanneer precies moet doen zal je in die kalenders meestal niet vinden maar daar bestaan voldoende andere lijstjes en kalenders voor. Maar iets dwingender heeft ook zo z'n voordelen ("ik moet op ... de bloemen zaaien of het is pas weer voor ..."). Dat maakt soms het verschil tussen "da'k het morgen zal doen" (en van morgen komt overmorgen en de dag daarna, u weet wel van de 5 minuten politieke moed) en "vandaag even de erwten, morgen even de tomaten, overmorgen even de sla". Spreidingsplannen, daar kunnen we niet tegen zijn.
De methode zou beter werken zonder chemie en met veel huiscompost, maar dat vind ik nogal zweverig. Ik hou niet zo van zweverige stellingen maar ik hou wel van 'zonder chemie' en 'met huiscompost' dus dat komt dan even goed uit.

Wortelen op vrijdag en sla op zaterdag, of andersom, of alles een beetje door elkaar ... zou het echt veel uitmaken ? Maar wij mensen kiezen toch zo moeilijk van die triviale dingen (of bent u altijd de eerste om te antwoorden waar we naar toe gaan of wat we eten vanavond ?) Ik heb te weinig plaats en tijd om proefvelden aan te leggen maar ach, soms moet een mens al eens blind in iets geloven, of het nu Aladin is of God ... maar vergeet vooral uzelf niet.

Je had toch niet verwacht dat dit in twee regels kon ??

13.4.10

manhandling the lawn ...

Heerlijk toch gazonverzorging 'op z'n angels'. Ik kijk er steeds weer naar uit. Zoals altijd zijn er natuurlijk weer voor- en tegenstanders, maar een mens leeft maar als hij ergens voor en ook minstens ergens tegen kan zijn. Beide standpunten verdienen hun schare volgelingen, en als je ophoudt de andere groep te willen bekeren of te veroordelen wordt je leven alras een stuk vrolijker en rustiger.

Neem nu de controverse rond folkfestival Dranouter bijvoorbeeld (en door consequent folkfestival dranouter te schrijven beken ik meteen de kleur van Mein Kampf) dat ondertussen een nieuwe website heeft gekregen (een flauw aftreksel van Rock Werchter) en zowel met de nieuwe naam als de nieuwe site de jammerlijke trend naar 'een festival voor een zo breed mogelijk publiek' verderzet. Met het nieuwe logo lijken ze wel op een graspop, een gelijknamig festival dat nochtans slimmer was en zijn dorpsfestival voor breed publiek karakter inruilde voor een niche in de markt (de metal, hoewel Aerosmith toch nog al redelijk mainstream kan genoemd worden). Jaren ben ik weggebleven uit folkfestival Dranouter vanwege de dronken hangjongeren (Chiro zonder kamp) die verdwaald waren op het verkeerde festival (wegens folkfestival), gelokt door één honingzoete publiekstrekker als een 'The Levellers' of een (godbetert) 'Joost Zwijgeens', maar met geen klontje suiker één van het dozijn dozijn andere (folkfestival) groepen doorgeslikt kreeg en er dan maar de raarste bezigheidstherapiën voor verzonnen (zoals "hang-eens-in-zijn-bier-van-hem-daar of een 24u-lief-klein-konijntje-dat-niet-springt-had-een-vliegje-op-zijn-neus-voor-anders-debielen-marathon die ze helaas meestal volledig uitkropen), ze hebben tenslotte die analoge armband voor vier dagen Heuvelland.

Maar soit we wijken af ... (best wel een leuke affiche trouwens en zolang ze de Guinness niet vervangen door Heineken wacht ik het gestage verval van het folkfestival met Folk naar een dorpsfestival met liekes verder af) ... gras kammen.

De tegenstanders zijn meestal degene die ook nog die dure zakken 6-in-1 verzorging moeten verkopen, of zij die sowieso al tegen gazon zijn of zij die eigenlijk wel voor gazon zijn maar er buiten zo weinig mogelijk maaibeurten ook verder niets willen aan doen (dan klagen dat ze geen mooi gazon hebben, en dan maar meespringen op de kar van de mensen die tegen een gazon zijn nadat ze er nog eens een extra portie 'goei poeier uit een zakje' hebben overgestrooid).
Natuurlijk zijn er ook de mensen die nog niet weten wat graskammen (verticuteren) is, en uiteraard ook een groep mensen die jaarlijks één of soms tweemaal hun gras uitkammen. Hopelijk voorstanders die laatste groep anders ben je ook maar een slaaf van je tuin.
Ik ben een trouwe aanhanger van de jaarlijkse kambeurt (ook van de regresserende graslijn, maar dat mag geen reden zijn om niet te kammen; vraag maar aan nonkel Phielemon die dagelijks zijn vijftig centimeter lange haren - alle zes - over de kale kop dresseert). Bij ons ongeveer een halve dag werk, en een werkje waarvan je meteen het resultaat ziet (van de leukste soort dus).
Kost buiten de éénmalige investering van een verticuteermachine uit de vierletterketen omzeggens niets (mijn machientje doet het al een seizoen of tien; zou er nog moeten aan mankeren, amper 5 volle dagen arbeid). Elk jaar een verjongde grasmat en elk jaar weer een flinke rosse mulchlaag voor de serre waardoor het werk daar tot de essentie wordt herleid (nl. het verzorgen van de planten, en niet het beheersen van het onkruid in dat subtropische klimaat). En ik zou nog vergeten te zeggen hoe netjes de "winterschade" wordt genivelleerd (mols-piere-miere-hoopkes,...)
Waarom zou je daar tegen willen zijn ?? (ofschoon het nog steeds toegestaan is om er tegen te zijn, tuurlijk wel).

Nabehandelen met basisbekalking (tegen de spontane verzuring), wat later gevolgd door een basisbemesting (tegen de onkruiden), echt kale plakken opternieft inzaaien, en eventueel aftoppen met scherp zand en/of compost voor de die-hards (die meestal ook nog een beluchtingsmachine huren waarmee ze aarde(wijn)stoppen uit de grond trekken).

Probeer het eens, manhandling the lawn, zengewijs samenreifen van het gras en het mulchen van de serre : een brede glimlach zal u bijstaan tijdens de rest van de zomer...

Hmm, Magnapop op het gereïncarneerde Rock Torhout (15 mei), laat dat nu net het schijfje zijn dat ik vannacht bij het verspenen op staan had (koriander is ook een leuke om te bepotelen amai), één van de schijfjes die ze getekend hebben op ApolloRock, ooit ... het jeugdsentiment begint alweer te pruttelen.

5.4.10

The Morning After P...

Nee, niet die Pil, ook niet Pasen, maar Pizza. De perfecte morning after Pizza, ideaal voor na die perfecte avond, maar ook op een doodnormale doordeweekse ochtend. 's Morgens pizza, kan dat ? Waarom niet ?

morning after pizza before

- Pizzadeeg (wat bloem, gist, zout, suiker, water en olie - neem 1kg, 14g, 14g, 20-40g, 650ml, 2 EL, en je hebt 7 stuks van 250g), zoals altijd een dagje vantevoren bereiden voor de trage rijs (stop de rest gewoon in de vriezer voor de ultra trage rijs) maar in dit geval ook gewoon bijzonder handig want zo moet je 's morgens niet in een homp deeg liggen kneden (daar is de morning after meestal niet voor geschikt). Ja, kant-en-klaar deeg kan ook (mag zelfs), maar probeer het toch eens met de hand : belachelijk eenvoudig en verschrikkelijk lekkerder.
- kaas/kazen, gewoon wat je lekker vindt (kies er vier en je hebt een quattro formaggio)
- spek (dun ontbijtspek of licht voorgebakken dikkere lappen)
- rauwe paarde-ogen. Nu bevat een Belgisch dieet al eens paardevlees maar zover ik weet nooit de ogen, spiegelei of ongeklutste omelet is misschien dichter bij de Europese standaardtaal.
- optioneel versieringskes (ui, sjalot, look, ... alles wat je al eens in een omelet draait zou ik zeggen)
- optioneel kruiden (spek is al zout, en goede kaas en een redelijk scharrelei komen ook niet smaakloos)

morning after pizza after

Deeg uitrollen, alles erop kieperen - waarbij het kan helpen om controle te houden over de baan van het ei, als je kuilen maakt (voor de Belgische weggebruiker) of dammetjes opwerpt (voor onze Nederlandse buren). Oven in. Niet te ver van de oven gaan lopen, het zal sowieso een beetje experimenteren zijn voor de perfecte cuisson van de dooier (saignant of bien cuit comme vous voulez); paaseikesrapen kan net iets te lang duren... Klaar.
En lekker dat dat is. Heb ik al gezegd dat het lekker is? Help me er even aan denken dat ik niet vergeet te zeggen hoe lekker dat dat is. En snel. Sneller dan 's zondags even naar de bakker te fietsen, of te ottovoituren.

En als je dan toch niet naar de bakker moet, nog snel snel wat (limoncello)marsepein kneden en even een paasklokje bakken... (niks te hype, soms gewoon genotypisch dus van te moetes)

paasklokken bim bam bom

De tomaten gaan ondertussen al eens naar het d(r)uivenkot voor een dagelijkse portie 'echte' zon van bovenaf, en een beetje tocht om te wapperen maar ze blijven er nog niet slapen (veels te koud). Je zou het soms niet zeggen maar het seizoen gaat vooruit...ze mogen weer eens verspeend worden.

tomatoes 2010

3.4.10

EUREKA ... eindelijk

Nee, ik ben nog niet begonnen in de volle grond (maar dat gaat nu niet lang meer duren), dat van de maankalender is het ook nog niet (maar dat gaat nu niet lang meer duren) en of de moerbei eindelijk in de was gaat geraken laat hij nog niet zien (maar dat gaat nu niet lang meer duren). Nee, niks van dat alles maar niet minder bijzonder.

Ik ga niet nog meer reclame maken voor de luxaflex als plantenlabel want het wordt precies al moeilijker om er nog te vinden. (allez nog één keer dan :) Luxaflexen zijn perfecte plantenlabels, want je kan ze voor een paar euro in een kringloopwinkel op de kop tikken en met een weloverwogen actie van de schaar haal je er een paar honderd blanco labels uit. Prijs/kwaliteit alleszins een betere zaak dan een paar euro voor tien labels in het tuincentrum om de hoek, en voor de afvalberg toch ook een goede zaak want wie hangt die licht vergeelde luxaflexen anders nog op ? (mooie reepjes knippen uit een melkbus ? vanzelfsprekend makkelijker dan wanneer de melk in glazen flessen komt, maar dat zijn uiteindelijk toch ook maar van die slappe pluriforme dingetjes).
Eigenlijk moet ik zeggen bijna perfect want de Achillespees van de meeste labels blijft het beschrijven met 'onuitwisbare' inkt. In weer en wind, maar soms zelfs al onder de beschutting van de serre, blijkt dat onuitwisbaar toch maar een relatief gegeven. Goed voor de herbruikbaarheid van het plantenlabel maar jammer voor de naamloos geworden drager. Als je een half dozijn Jalapenos hebt staan (die herkent zelfs een leek; de niet-ingewijde buitenstaander bedoel ik dan, niet de porei) is het anders wel handig dat je precies weet welke. Misschien wil je wel zaad oogsten (en dan mag daar een naampje bij) of misschien kan je helemaal geen zaad nemen (wegens F1 hybride die meestal geen stabiele nakomelingen geeft), bijvoorbeeld.

Maar, neem ondertussen nog eens een slok van je rode wijn, de oplossing is nabij en nog goedkoper en duurzamer dan de luxaflex. Het vergt wel een kleine start-investering (tenzij je al eens een chassisnummertje omkat) : slagletters. De (lood?)wikkel van de fles is zo zacht, een kind kan de was doen. En aangezien je de wikkel toch ruim moet verwijderen bij het schenken (wijn mag nooit in contact komen met dit metaal) kan je hem er beter volledig afhalen (loodwikkels, voor zover ze nog worden toegepast, worden al eens bij het klein gevaarlijk afval gesorteerd ... maar door wie vraag ik me dan af).
De embossed-look is wel netjes maar zelfs als je het metaal weer vlak zou strijken blijft de naam zichtbaar. Een paar strakke tourkes rond een ijzerdraadje of bindbuis en je naampje loopt nooit nog weg (een klassieke 'door het gaatje' kan ook, maar is toch wat kwetsbaarder denk ik - zeker uit een enkele laag).
Bij het opkweken heeft een priklabel-type-luxaflex misschien nog de voorkeur (al was het maar dat ik er geen 240 ga liggen ponsen voor de tomaten), maar 'ter plaatse' of voor de gasten die wat langer aan huis blijven (ik noem maar wat : dat dozijn fruitbomen dat je geplant hebt, die twee dozijn kleinfruitvariëteiten of die drie dozijn bijzonder rozenrassen - jaja, uit het hoofd, nu nog wel maar over tien jaar ...) is dit toch wel fantastisch. Het moet nog blijken hoe lang deze labels zullen meegaan maar een beredeneerde gok zegt : zeer lang.

there is art in rose quartz, typo art, tomato
There is ART in rose quartz, typography art...

Weer een reden om aan de wijn te blijven. Schol, sláinte, prosit, zum wohl, skål, cheers, cin cin...

1.4.10

arboretum bokrijk

Iedereen wil onder de kerktoren werken, behalve de Limburgers, die willen allemaal in Brussel werken. Daarom duurt een reis in de richting van Limburg al eens wat langer in de avondspits en zo missen wij al eens een afspraak in het arboretum van Bokrijk (weer één van die schaarse momenten dat het hebben van een gsm handig zou kunnen geweest zijn).

Geen spoor van de rest van de groep, dan maar met flinke pas alleen op stap, in de hoop hen misschien nog ergens op het domein te treffen. Ondertussen natuurlijk niet blind voor wat de lente te bieden heeft, en ook een half oog omhoog naar de fototoestellen-bedreigende-lucht (dan zie je trouwens dat het goed gaat met de rode eekhoorn in de Bokrijkse bossen, te schuw om zich te laten fotograferen maar wel frank genoeg om een stukje mee te lopen door de toppen van de bomen). Die met sporadische buitjes dreigende lucht was misschien wel de reden waarom de anderen er niet waren - wussies, zo droog al afdruipen. Maar het begon al gauw echt te regenen en te donkeren dus tijd om af te zakken naar het Koetshof voor een welverdiende troostborrel tot aan de pauze (een bakkie troost had ook gekund, maar 24 flesjes, zo droevig was ik nu ook weer niet).
Het onverlichte verlaten bos gaf je onderhand het gevoel dat je elk moment aangerand kon worden, door een groepje Limburgse MegaLenigeLindsey's misschien. Dat beklijvende gevoel laat me sindsdien niet meer los (als je iemand met een brede glimlach tegenkomt is de kans groot dat ik het ben) maar kom, we dwalen af, en 't is niet de moment in dat donkere bos...

Lysichiton americanus

Plots zag ik een groepje paraplu's zigzaggen en dat vond ik verdacht en ook een beetje vervelend, want nu zou ik zeker niet overvallen worden (MegaLenigeLindsey's dragen toch geen paraplu's en overvallen al helemaal niet als er zoveel volk rondhangt - helaba, u dwaalt weer...). De groep. Had eerst de geurtuin gedaan. Gingen nu 'mijn' tuin doen. Dacht nog even 'dan doe ik die van jullie ondertussen, alleen (horen jullie mij MegaLenige...alleen)' maar ben toch maar gevolgd. Van de geurtuin heb ik dus weinig kunnen zien, maar in de rest van de tuin was het toch nog een beetje ingehouden lente :
stermagnolias open, de M. soulangianas beginnen, Primula's, bosanemonen, Scilla's, Corylopsis, Narcissen, Helleborus uiteraard, Chaenomeles stilaan, Forsythia natuurlijk, Styrax japonica, Caltha palustris, maar een zekere garantie voor wat oh's en ah's rond uw vijver is de Lysichiton americanus in (verteerbaar) geel. Voorbodes genoeg, maar echt knallen doet de lente voorlopig nog niet.
Sommige hebben helemaal geen bloemen of bladeren nodig om ook in de kijker te staan, zoals de stekelige stokken van de Aralia elata, de rode berk (Betula nigra) of de Zanthoxylum. Maar 'the talk of the night' was toch het plantje uit de geurentuin (dat ik dus niet heb gezien maar wel geïdentificeerd) : de Sanguinaria canadensis. Bij de opzoekingen nog een nieuw termpje leren kennen : de (lente) efemeren, dingen (maar vooral natuurlijke zaken en in het bijzonder planten) die maar zeer kort bestaan (letterlijk uit het grieks -ephemeros- voor één dag).

Scilla siberica

Heb je de maan nog gezien ? Twee dagen geleden volle maan dus vandaag de perfecte zaaidag, meteen ook de reden waarom ik weer dringend naar mijn potgrond moet en nog even niet kan uitleggen hoe dat nu zit met die maankalender... nog even geduld, heel even maar. beloofd.