9.4.09

Aanaarden van de aardappelen ...

De eeuwige discussie van het al dan niet (en in welke mate dan wel) aanaarden van de aardappelen. Als je om de drie rijen iemand begraaft onder iets wat maar enigszins op een aardappelrug of aspergebed lijkt, dan stelt niemand zich vragen bij het grondverzet maar o wee als je geen grond boven je aardappelen hebt liggen, dan staat de moestuin op z'n kop ("allez jong, da weette 'kik zelfs dat daar zo van die bulten over moeten").
(wie onze discussie al onder de appelboom heeft gevolgd mag direkt naar paragraaf 4 springen maar u gaat niet via Start en ontvangt dus geen 4000 frank, en herlees toch nog maar even het laatste stukje van paragraag 3).

Redenen om aan te aarden zijn onder andere : onkruidvrij houden van de bedden, beschermen tegen de vries, beschermen tegen de schimmels, beschermen tegen het groen worden van knollen die (eventueel) boven komen te liggen, opwarmen van de knollen (een lichte ‘rug’ zou de poters opwarmen 'waardoor ze goed groeien'), drainage, … beschermen tegen vanalles en nog wat dus.
In de categorie ‘lui tuinieren’ (soms ook wel tuinieren voor luie mensen genoemd maar toch niet helemaal hetzelfde) kan je bij de meeste redenen wel een toepasselijke ‘bwa’ plaatsen. De ene keer aard ik zelf al wat fanatieker aan dan de andere (hoofdregel van lui tuinieren is dat je alleen doet waar je zin in hebt en dan alleen nog als je er tijd voor hebt).
Ik heb daardoor nooit bijzonder veel ‘verlies’ gehad aan groenbuikige patatten (zelfs zonder aanaarden), ook niet aan de vries (niet te vroeg beginnen), niet meer of minder aan de schimmel (denk ik) en tegen onkruid (en groene buik/rug) kan je mulchen. Van levensbelang lijkt me dat dus niet dat aanaarden. Integendeel, ik heb het groeiende loof ooit zo diep begraven dat ik een hele rij nooit meer heb teruggezien. En ik heb iemand ooit horen vertellen dat hij zijn aardappelen gewoon onder karton OP de grond legt. Dus.
Toch maar niet te snel te diep en wat mij betreft niet overdrijven met dat aanaarden (je moet ze achteraf immers ook weer ‘uitgraven’, dan geef ik toch de voorkeur aan “de lichte-wip-techniek”). Als je het alleen zou doen tegen het groen worden, breek er dan je rug zeker niet over en leg er gewoon wat mulch over…
Heel diep poten EN aanaarden lijkt in elk geval van het goede teveel… of beter van het goede te weinig.
Verzint eer ge begint (bezinnen is voor de paters en volgens van Dale zeggen we precies hetzelfde).

Dat aanaarden gebeurt door de grond van tussen de rijen - met (Ethiopen)hak/schop/mini-tiller/'aanaardhulpstuk' (zo’n ploeg/sneeuwruimer met twee neusvleugels maar je kan uiteraard voor elke type scheet een ander type kurkestop kopen)/... te verdelen over de twee aanliggende aardappelrijen. Meestal, maar dan afhankelijk van het gekozen hulpstuk, door geschraagd over de aardappelrij te stappen en van weerszijde grond tegen de denkbeeldige middellijn te brengen. Sommige doen dat onmiddelijk bij aanplanten, andere (zoals ikzelf ‘meestal’) volgen gewoon het opkomende loof, dan zie je toch wat beter waar de grond verwacht wordt, het zou niet de eerste keer zijn dat de bult toch half naast de rij aardappelen ligt.
Daarom ben ik dit jaar ook fan geworden van de 70/30 en 70/35 plantafstanden (zou er al een facebook fanclubje bestaan?), want met 60 en minder tussen de rij wordt dat ‘kappen’ tussen de rijen toch wat lastiger (een aardappel in wording of zijn navelstreng zijn snel geraakt). Het grondverzet vereist dus in elk geval geen kruiwagen noch gronddonorveld. Het lijkt vanzelfsprekend maar je zou er van verschieten welke 'technieken' er soms de ronde doen (er zijn immers heel wat textbook-gardeners zonder tuinierende vava). Je herkent soms wel 'evolutiepatronen' zoals velen met tomaten beginnen, merken dat ze wat slapjes hangen en er dan maar een stokje aanzetten (been there, done that). Je kan ze uiteraard ook voldoende licht geven, en in verhoudig maar zoveel warmte als dat er licht is, een beetje dieper verplanten en het kietelen niet vergeten (wind/nevel/aanraking/..), thigmomorphogenese-tje spelen dus en je krijgt plots heel andere planten die geen krukken nodig hebben want ze blijven kort en gedrongen. Mensen met kinderen kunnen de kroost inschakelen want die gaan maar al te graag eens tegen de plantjes blazen (puberende tieners uitgezonderd, zeker als ze net op vrijersvoeten zijn).

Het oogt inderdaad wel professioneel die bulten... maar een sproei-installatie om over de rijen te rijden uiteraard nog vele professioneler! Geïnteresseerden voor een samenaankoop ?? (noot van 'de redactie' : sommige lezers herkennen blijkbaar niet altijd de subtiele ironie in sommige van mijn door de band zeer ernstige sermoenen, ik moet in deze dus hoogst uitzonderlijk het zekere voor het onzekere nemen : neen, ik hoef geen sproei-installatie!).

Wat hebben we onlangs wel geleerd uit het aardappel-experiment van dit seizoen (voorkiemen, ene helft op een bedje van compost en andere helft 'gewoon') : de aardappelen die op het compost hadden gelegen hadden al zeer mooie gezonde witte worteltjes gevormd op de ogen die op dat compost lagen. Als de voornaamste reden van dat voorkiemen een snellere start is, dan lijken die worteltjes zeker zoveel bij te dragen aan die vlottere start als de uitgelopen (loof)kiemen. Wordt dus waarschijnlijk een blijvertje onder de technieken. Ik heb het hier uiteraard over echte (home-made-zwart-goud) compost en dus niet dat naar huisbrand ruikende zwarte goedje dat je kan aankopen (aardig voor grondverbetering maar niet voor de betere kwaliteiten die aan "compost" worden toegeschreven - bodemleven, goede schimmels, compost-thee,... om er maar enkele te noemen).

Het dagboek lijkt ondertussen te suggereren dat er ten huize niks gebeurd maar niets is uiteraard minder waar. De cederbekleding van het groendak gaat de laatste rechte lijn in (dus eerdaags produktjes bestellen voor de begroe(n/i)ing zelf, en het glas eindelijk in de lean-on kast), er werden nieuwe (budgetvriendelijke) poortjes gekocht die dus nog moeten aangepast, gelazuurd en gehangen. Zondag kon je me vooral in de moestuin vinden, op het legumenvak om geospatiaal precies te zijn. De voorgezaaide reukerwten en labbonen mochten eindelijk de grond in, vergezeld door nog wat nieuwe rijtjes. Sluimerwten (mange-touts), doperwten, naaldbonen, boterbonen, snijbonen, kapucijners,... compleet met deftige klimstructuren waar nodig. Een aantal van hen kwamen uit wat oudere pakjes en zakjes dus dat valt nog te bezien hoe goed de opkomst is (voor de zekerheid wat dikker gezaaid maar nog tijd genoeg tijd om te herzaaien moest het tegenvallen). De grond was hier en daar toch nog aan de natte kant, dus in het najaar toch maar weer wat winterbedden voorzien - niet echt een luie techniek maar wel een efficiënter voorjaar.

De lijst met todos wordt zo mogelijk nog langer (kan ik een schrikkeldag recupereren?) : de zaailingen van het gefourageerde bloemenzaad staan te springen om verspeend te worden, meloenen en pompoenen zouden gezaaid mogen worden, een 16-tal soorten koolachtigen werden al gezaaid maar ik denk dat ik nog een paar zaaibedjes ga klaarmaken in de serre (kolen, sla, prei, selder,...). Er staat hier nog een kist planten die de grond in mag, de druivelaars beginnen aardig uit te lopen en kunnen misschien al eens een eerste inspectie krijgen (kwestie de vele overtollige knoppen zo snel mogelijk in de kiem te smoren). Nog genoeg werk in de moestuin en ahja (cliffhangertjes) nog iets met kippen, en ahja ook nog iets met pesticiden of zo !! tot later ( met foto's) ;-)

6 comments:

Anonymous said...

Haha, ik vind die ironie net een zeer lekkere saus over het sowieso al leuke geheel. Ik had bij mijn patatten dus al 'bergjes' gemaakt, maar die dan daarna weer weggedaan. Bij nader inzien vond ik uitkomende patatten toch nog net een professioneler zicht dan hoopjes zonder groen :-)

Anonymous said...

666bbq, ik heb nog een bijkomende vraag: voor alles wat je zaait of plant zijn er richtlijnen mbt tot afstand: zoveel cm in de rij, en zoveel cm tussen de rijen. Maar waarom zijn de afstanden tussen rijen niet dezelfde als in de rij? Een plant groeit toch rondomrond gelijk? En om er tussen te kunnen lopen om te oogsten is 20 cm al meer dan genoeg, dus daar zal het dan ook wel niet aan liggen?

the666bbq said...

In principe zou je inderdaad denkbeeldige cirkeltjes kunnen hanteren rond elk plantje in plaats van denkbeeldige middellijnen en als je niet teveel onderhoud zou moeten doen zou dat in principe nog wel marcheren ook. Maar voor dat onderhoud is het wel gemakkelijk dat je 'vlot' met je instrumenten tussen de rijen kan vliegen, de minimale afstand tussen de rijen wordt dus vooral bepaald door dat instrumentarium en niet zozeer door de paadjes. Nu kan je wel investeren in een zeer smalle hak en dan zal je misschien wel afstanden van minder dan een voet kunnen hebben maar heel handig is dat meestal niet, een plant is zo al snel geraakt en ze worden alleen maar groter en meer in de weg zitten. Een plantuitje is nu misschien maar zo groot als het laatste kootje van je pink en straks misschien zo groot als uw vuist, maar het loof alleen al zal je omwegen doen maken...
Eén van mijn favoriete instrumenten voor het onderhoud is de multi-star tuinfrees van het rood gele merk met de hondachtige in het logo (ik ben er zeker van dat je dat van andere merken ook kan vinden maar ik vind even geen alternatieven noch generiekere namen, dus toch maar even semi-reklame voor het handige ding) : ik gebruik het zowel voor het voorbereiden bij zaaien en planten (loswerken grond, onderwerken laatste titskes onkruid en compost) en bij het onderhoud is op iets van niets de rij weer zonder onkruid en rul ...
Met een werkende breedte van 15cm is 30cm dan al nuchter zijn en goed mikken.

Het is een terugkerend dilemma, die 'verloren' ruimte tussen de rijen maar het loont zelden om erop te bezuinigen (het overkomt me zelf ook nog af en toe als ik net weer een rijtje te kort kom en dan divide and conquertje speel op de resterende grond). Dan kan je beter een dubbele rij wortelen zaaien of een erwtje meer in het kuiltje leggen als je daarmee het geweten kan sussen (want ik weet dat het knaagt, het knaagt zeker). Of ontneem snelle groeiers zoals sla en radijzen hun recht op een eigen rij, plaats ze tussen tragere groeiers of gebruik radijzen bijvoorbeeld als markeerzaad bij het zaaien (wortelen is een klassieke gastheer op dat vlak). Als je dan toch ruimte voorziet dan maar beter meteen genoeg zodat je niet de smalle muiltjes van je geliefde moet lenen om er nog een poot tussen te krijgen.

Dat is ook de voornaamste reden waarom dat moestuinieren in bakken (square foot gardening) relatief efficiënt met ruimte omgaat; doordat alles op een armlengte vlot te wieden is kan je de spelers op hun "werkelijke" plantafstanden zetten. Als je tijd had om alles altijd met de hand te wieden dan zou dat dus in principe op bedden van 120cm ook nog lukken maar meestal zijn de oppervlaktes in de doorsnee moestuin wat groot en de beschikbare tijd om te wieden te klein (gevaarlijke combinatie trouwens) om het minutieus met de hand te doen, dan wordt het efficiënter om te automatiseren. Want ik ken wel wat moestuinders die het ook effectief doen zonder rijtjes (vaak diezelfde moestuinders die ook elk 'onkruid' tussen de niet-rij verwerken in de maaltijd) dus het kan zeker maar het is voor sommige al moeilijk genoeg om zicht te houden op wat wat er stond, wat er staat, wat er komt te staan, en wat er volgend jaar komt te staan (rotatie) dus voor de meesten onder ons wegen de voordelen van de rijtjes nog wel op tegen de nadelen denk ik. Breed zaaien van wortelen is zeker zo gemakkelijk en ruimte-efficiënt maar na het zaaien moet je wel zeer bedreven zijn in het herkennen van alle zaailingen in de buurt.

Anonymous said...

Hm, ik snap het. Maar ik snap het helaas te laat. Ik vond zo van die kaarsrechte rijtjes namelijk ook maar een stom fenomeen en heb dus , laat ons zeggen, enigszins creatief gezaaid, met als gevolg dat de ene wortel al dichter bij de nabijgelegen ui staat dan de andere en radijzen een vrolijk slingerpatroon volgen. Multistarfrezen-van-het-bekende-merk zit er dus niet echt in... Maar zoals je zegt: er is verdikke zoveel plaats tussen al die plantjes, ik ben wel zeker dat ik er hier en daar nog een zaadje kan tussenprutsen dat dan voor extra bonen ofzo kan zorgen. En dan zorg ik wel voor geschikt schoeisel bij het wieden (al hoop ik van harte dat mijn geliefde geen smalle muiltjes heeft; dat zou serieus schrikken zijn ;-))

Yolanda Elizabet Heuzen said...

Mooi, na nooit meer spitten nu dus ook nooit meer aanaarden. Nog even en de tuin onderhoudt zichzelf. ;-)

In mijn moestuin gebruik ik maar weinig gereedschap: een handschepje, een handharkje, een snoeischaar, een gieter, af en toe een schep voor grotere plantgaten en een bezem om de rommel op te ruimen. That's it.

Mijn WV is messen,haha.

the666bbq said...

WV ??