verticaal tuinieren deel 1 ...

oftewel creatief met potten (niet die van de L-word). Een beetje hamsteren zit toch in elk van ons, dus misschien heb je ook wel al een tijdje 'ergens' zo'n collectie oude aarden potten liggen. Meestal technisch werkloos (want als we eentje nodig hebben kopen we wel een nieuwe) of in het beste geval op pré-pensioen als potscherf op de bodem van de nieuwe. Jammer want de meeste van die potten bezitten na al die jaren de echte patine zonder dat ze daar yoghurt of karnemelk voor nodig hadden.

Het materiaal lag hier dus zoals dat wel eens gaat met 'rommel' ook maar te slingeren van de ene tijdelijke lokatie naar de volgende, veel had ik met deze instructable dus niet te verliezen.
Het is nog niet het razend populaire verticaal tuinieren methode Patrick Blanc (eerst maar eens het groendak afwerken voor we aan het volgende project beginnen) maar het is toch al los van de grond.
De Achillespees van het verticaal tuinieren (en als je het van op een afstand bekijkt eigenlijk van elk pot) is het uitdrogen. Dat wordt dus regelmatig controleren en uiteraard een zorgvuldige plantenkeuze (xeroscaping weet je nog). De meeste tuinkruiden hebben het graag wat droger dus ideaal voor een kruidentuintje bij de keuken (behalve op een balkon want de truuk van de toren zit em uiteraard niet alleen in het uitbalanceren van de potten, maar ook in het zorgvuldig priemen van het betonijzer (de onzichtbare wervelzuil van het systeem voor wie er nog moest aan twijfelen). Ik heb voor de zekerheid halverwege nog een stiekeme verankering naar de paal gemaakt want een hoopje potten lichtjes in de wind, het zjin gegarandeerde brokkenmakers en hartebrekers.

Aanaarden van de aardappelen ...

De eeuwige discussie van het al dan niet (en in welke mate dan wel) aanaarden van de aardappelen. Als je om de drie rijen iemand begraaft onder iets wat maar enigszins op een aardappelrug of aspergebed lijkt, dan stelt niemand zich vragen bij het grondverzet maar o wee als je geen grond boven je aardappelen hebt liggen, dan staat de moestuin op z'n kop ("allez jong, da weette 'kik zelfs dat daar zo van die bulten over moeten").
(wie onze discussie al onder de appelboom heeft gevolgd mag direkt naar paragraaf 4 springen maar u gaat niet via Start en ontvangt dus geen 4000 frank, en herlees toch nog maar even het laatste stukje van paragraag 3).

Redenen om aan te aarden zijn onder andere : onkruidvrij houden van de bedden, beschermen tegen de vries, beschermen tegen de schimmels, beschermen tegen het groen worden van knollen die (eventueel) boven komen te liggen, opwarmen van de knollen (een lichte ‘rug’ zou de poters opwarmen 'waardoor ze goed groeien'), drainage, … beschermen tegen vanalles en nog wat dus.
In de categorie ‘lui tuinieren’ (soms ook wel tuinieren voor luie mensen genoemd maar toch niet helemaal hetzelfde) kan je bij de meeste redenen wel een toepasselijke ‘bwa’ plaatsen. De ene keer aard ik zelf al wat fanatieker aan dan de andere (hoofdregel van lui tuinieren is dat je alleen doet waar je zin in hebt en dan alleen nog als je er tijd voor hebt).
Ik heb daardoor nooit bijzonder veel ‘verlies’ gehad aan groenbuikige patatten (zelfs zonder aanaarden), ook niet aan de vries (niet te vroeg beginnen), niet meer of minder aan de schimmel (denk ik) en tegen onkruid (en groene buik/rug) kan je mulchen. Van levensbelang lijkt me dat dus niet dat aanaarden. Integendeel, ik heb het groeiende loof ooit zo diep begraven dat ik een hele rij nooit meer heb teruggezien. En ik heb iemand ooit horen vertellen dat hij zijn aardappelen gewoon onder karton OP de grond legt. Dus.
Toch maar niet te snel te diep en wat mij betreft niet overdrijven met dat aanaarden (je moet ze achteraf immers ook weer ‘uitgraven’, dan geef ik toch de voorkeur aan “de lichte-wip-techniek”). Als je het alleen zou doen tegen het groen worden, breek er dan je rug zeker niet over en leg er gewoon wat mulch over…
Heel diep poten EN aanaarden lijkt in elk geval van het goede teveel… of beter van het goede te weinig.
Verzint eer ge begint (bezinnen is voor de paters en volgens van Dale zeggen we precies hetzelfde).

Dat aanaarden gebeurt door de grond van tussen de rijen - met (Ethiopen)hak/schop/mini-tiller/'aanaardhulpstuk' (zo’n ploeg/sneeuwruimer met twee neusvleugels maar je kan uiteraard voor elke type scheet een ander type kurkestop kopen)/... te verdelen over de twee aanliggende aardappelrijen. Meestal, maar dan afhankelijk van het gekozen hulpstuk, door geschraagd over de aardappelrij te stappen en van weerszijde grond tegen de denkbeeldige middellijn te brengen. Sommige doen dat onmiddelijk bij aanplanten, andere (zoals ikzelf ‘meestal’) volgen gewoon het opkomende loof, dan zie je toch wat beter waar de grond verwacht wordt, het zou niet de eerste keer zijn dat de bult toch half naast de rij aardappelen ligt.
Daarom ben ik dit jaar ook fan geworden van de 70/30 en 70/35 plantafstanden (zou er al een facebook fanclubje bestaan?), want met 60 en minder tussen de rij wordt dat ‘kappen’ tussen de rijen toch wat lastiger (een aardappel in wording of zijn navelstreng zijn snel geraakt). Het grondverzet vereist dus in elk geval geen kruiwagen noch gronddonorveld. Het lijkt vanzelfsprekend maar je zou er van verschieten welke 'technieken' er soms de ronde doen (er zijn immers heel wat textbook-gardeners zonder tuinierende vava). Je herkent soms wel 'evolutiepatronen' zoals velen met tomaten beginnen, merken dat ze wat slapjes hangen en er dan maar een stokje aanzetten (been there, done that). Je kan ze uiteraard ook voldoende licht geven, en in verhoudig maar zoveel warmte als dat er licht is, een beetje dieper verplanten en het kietelen niet vergeten (wind/nevel/aanraking/..), thigmomorphogenese-tje spelen dus en je krijgt plots heel andere planten die geen krukken nodig hebben want ze blijven kort en gedrongen. Mensen met kinderen kunnen de kroost inschakelen want die gaan maar al te graag eens tegen de plantjes blazen (puberende tieners uitgezonderd, zeker als ze net op vrijersvoeten zijn).

Het oogt inderdaad wel professioneel die bulten... maar een sproei-installatie om over de rijen te rijden uiteraard nog vele professioneler! Geïnteresseerden voor een samenaankoop ?? (noot van 'de redactie' : sommige lezers herkennen blijkbaar niet altijd de subtiele ironie in sommige van mijn door de band zeer ernstige sermoenen, ik moet in deze dus hoogst uitzonderlijk het zekere voor het onzekere nemen : neen, ik hoef geen sproei-installatie!).

Wat hebben we onlangs wel geleerd uit het aardappel-experiment van dit seizoen (voorkiemen, ene helft op een bedje van compost en andere helft 'gewoon') : de aardappelen die op het compost hadden gelegen hadden al zeer mooie gezonde witte worteltjes gevormd op de ogen die op dat compost lagen. Als de voornaamste reden van dat voorkiemen een snellere start is, dan lijken die worteltjes zeker zoveel bij te dragen aan die vlottere start als de uitgelopen (loof)kiemen. Wordt dus waarschijnlijk een blijvertje onder de technieken. Ik heb het hier uiteraard over echte (home-made-zwart-goud) compost en dus niet dat naar huisbrand ruikende zwarte goedje dat je kan aankopen (aardig voor grondverbetering maar niet voor de betere kwaliteiten die aan "compost" worden toegeschreven - bodemleven, goede schimmels, compost-thee,... om er maar enkele te noemen).

Het dagboek lijkt ondertussen te suggereren dat er ten huize niks gebeurd maar niets is uiteraard minder waar. De cederbekleding van het groendak gaat de laatste rechte lijn in (dus eerdaags produktjes bestellen voor de begroe(n/i)ing zelf, en het glas eindelijk in de lean-on kast), er werden nieuwe (budgetvriendelijke) poortjes gekocht die dus nog moeten aangepast, gelazuurd en gehangen. Zondag kon je me vooral in de moestuin vinden, op het legumenvak om geospatiaal precies te zijn. De voorgezaaide reukerwten en labbonen mochten eindelijk de grond in, vergezeld door nog wat nieuwe rijtjes. Sluimerwten (mange-touts), doperwten, naaldbonen, boterbonen, snijbonen, kapucijners,... compleet met deftige klimstructuren waar nodig. Een aantal van hen kwamen uit wat oudere pakjes en zakjes dus dat valt nog te bezien hoe goed de opkomst is (voor de zekerheid wat dikker gezaaid maar nog tijd genoeg tijd om te herzaaien moest het tegenvallen). De grond was hier en daar toch nog aan de natte kant, dus in het najaar toch maar weer wat winterbedden voorzien - niet echt een luie techniek maar wel een efficiënter voorjaar.

De lijst met todos wordt zo mogelijk nog langer (kan ik een schrikkeldag recupereren?) : de zaailingen van het gefourageerde bloemenzaad staan te springen om verspeend te worden, meloenen en pompoenen zouden gezaaid mogen worden, een 16-tal soorten koolachtigen werden al gezaaid maar ik denk dat ik nog een paar zaaibedjes ga klaarmaken in de serre (kolen, sla, prei, selder,...). Er staat hier nog een kist planten die de grond in mag, de druivelaars beginnen aardig uit te lopen en kunnen misschien al eens een eerste inspectie krijgen (kwestie de vele overtollige knoppen zo snel mogelijk in de kiem te smoren). Nog genoeg werk in de moestuin en ahja (cliffhangertjes) nog iets met kippen, en ahja ook nog iets met pesticiden of zo !! tot later ( met foto's) ;-)

Viel me dat vies tegen ...

Niet de wilde planten-kwekerij, noch minder het fijne gezelschap (gelijkgezinde collega-bloggers) en allerminst het maal in 't zwarte schaap. Wie me kent hangt nu al druk te bellen met Caro om te vragen of het wel goed met me gaat; ik die tevreden een restaurant buitenkom, het komt niet zo heel vaak voor.
Nee, het afgelopen weekend valt alvast geen enkel verwijt ...

Niet gestoord door zomeruurwisselingen en zeker niet gehinderd door de langere dagen dacht ik eens wat achterstand in te halen in de moestuin. Maar dat viel dus vies tegen : de grond bleek het begin van de week nog veel te nat. Ik had eigenlijk al eerder moeten stoppen maar ik bedacht dat het niet slecht kon zijn voor het sussen van het geweten om toch al een paar rijtjes aardappelen in de grond te hebben. De rest van het (dringend-)todo-lijstje zal dus voor het weekend zijn (hoop doet leven). Binnen trouwens nog 'werk' genoeg. Potjes rollen en van die dingen ;-)

De natuur is een taai tante. Eén van de binnenwerkjes van de afgelopen week was dan maar eens 'grote kuis houden' in de wasplaats slash interim plantenkamer. Het weggooien van de mislukte (want vervroren) vijgenstekken stond nogal hoog op de lijst omdat die bakjes ondertussen vooral een luxehotel voor vervelende vliegjes waren geworden. Bij het buitenkeilen bleek er in één van de al weken verwaarloosde bakjes toch nog leven te zitten, de stek zelf was al bijna onherkenbaar verteerd.

Dan maar wat tv kijken, afleveringen inhalen van tuinprogramma's die de digicorder doen vollopen :

• BBC, vrijdag visdag (mossels) maar vooral ook Gardeners World dag, in het tussenseizoen vaak aangevuld met programma's van hetzelfde clubje.
  
• BBC, maandag Grow Your Own Drugs, niet de cannabisteelt (hoor ik daar helaas?), maar de huisapotheek met kruiden/bloemen/wortels/fruit/... voor de late inpikkers : de 6-delige reeeks is wel bijna afgelopen denk ik. De tweede heb ik zelf gemist dus als iemand die op zijn harde schijf heeft staan...
  
• jardins & loisirs, één van de betere vind ik zelf want daar doen ze tenminste de moeite om de meeste planten on-screen bij naam te noemen. Ik heb wel een lichte vorm van Noël-lacht-teveel-itis maar dat neem ik er graag bij.
  
• BBC Prime, model gardens, waar de maquette centraal staat wanneer ze een tuin nieuw leven inblazen, de eerste op mijn lijst om blind te schrappen als de schijf weer bijna volloopt (waar het met soms drie nieuwe afleveringen per dag zelf aardig in bijdraagt)
  
• TV5 Monde (France FR), Côté jardins, ook niet slecht, zeer gevarieerd van in de moestuin tot in de historische tuinen en alles daartussen, maar wel in 't frans frans dus soms wat moeilijker te comprehenseren.
  
• TV5 Monde, Silence ça pousse !, ook een goeike, wat in de stijl van Côté jardins.
  
• Van de sponsorzenders is Vitaya, Tuindromen met Mark nog ok, Groene vingers wordt niet opgenomen en ik kom er niet speciaal voor naar binnen maar als ik ergens ben en het staat op dan kijk ik wel eens door de bodem van het aperitiefglas mee.
  

Heb ik nog iets gemist ??

Where is the sun ...

Ik moest toch wachten op het zonneke dus had ik even tijd om mijn eerste youtube video op te laden (het moest er eens van komen). Onder het motto "een beleke zegt meer dan duizend woorden" laat ik nog eens een keertje zien hoe eenvoudig het is om de krantenpotjes te maken, terwijl ik nog even op de ukulele tokkel (een mashup van een andere van de Beatles en eentje van Texas) want "words are flowing out like endless rain into a paper cup"; minder flowing words, meer paper cups!



"Maar is dat dan wel zo gezond al die inkt in mijnen hof ?". Een collega tomaten en krantenpotjes liefhebber (Ami) heeft daar het definitieve antwoord (pdf) voor aangereikt en eigenlijk heb je nu dus geen enkel argument meer om het niet te doen ;-)

ah, daar is het zonneke zie, dus ikke weer weg ...

willen we wisselen ...

Drieslag, vierslag, zesslag, ... met of zonder braakligging, met of zonder specifieke bemesting, linksom, rechtsom,... zoveel keuze (en wellicht nog meer) als je wil gaan wisselenteelten of rotatieschematiseren. "Allez jong, da's gelijk dat ze dat vroeger deden", krijg ik wel eens als reactie, bijna alsof het iets vies is. Ik herinner me inderdaad ook nog de geschiedenisles waar vertelt werd hoe 'den boer nooit dezelfde gewassen op dezelfde percelen teelde, en ook af en toe een perceel liet rusten want dat was beter ...'. In onze moestuinen zijn die percelen tegenwoordig hoogstens perkjes, of virtuele stippellijnen op een lapje grond.
Hoe klein je tuin ook is, zo vies en onzinnig is het niet om aandacht te hebben voor deze "oude" techniek. Maar welke versie moet je kiezen ? Monty Don beschrijft er in zijn boek 'the complete gardener' 3, Bart, ZsaZsa en Velt beschrijven er 6, ik doe het met "twee keer vier plus één" (Twee maal drie is vier Wiedewiedewiet en twee is negen ... vem är jag ?? Nej, inte Annika eller Tommy).
Vooral omdat het me (esthetisch) goed uitkwam om 9 vakken te hebben heb ik nu dus twee cycli van 4 en daartussen de serre die als één treintje van 9 over de moestuin rollen (hmm, in een klein stationnetje stonden maar 7 wagentjes... natuur-ouder worden doe je blijkbaar niet risicoloos).
De serre gaat dus mee rond, om die reden heb ik speciaal een verplaatsbare semi-professionele-amateur-serre gekozen. Verplaatsbaar is wel relatief (de serre is niet gemaakt van blaaspijpkes) : een man of vier van mijn kaliber zijn toch wel het minimum. Anderszijds is het ook niet onoverkomelijk want verder dan 7,20 m (serre+pad) moeten we normaal niet stappen. Zaterdag was het weer zover (het zoveelste 'echte' begin van het seizoen) en twee minuten later was het al weer achter de rug (een kleine correctie achteraf niet meegerekend). Het meeste van de zaterdag is opgegaan aan het borrelen tijdens de aprés-fui, vrijwilligers voor volgend jaar kunnen nu al intekenen.

Er zijn heel wat redenen om te kiezen voor een rotatieschema. Eén van de voornaamste argumenten is om te voorkomen dat zelf je kwalen opbouwt in de bodem, en de twee belangrijkste spelers zijn daar aardappelen en kolen. Het is geen drama als er eens iets op een "verkeerd" vak terecht komt maar die standplaatsen probeer ik dus wel wat meer aandacht te geven. Ik ben uitgegaan van een klassieke vierslag : aardappelen <- peulen <- kolen <- wortel/ui. Eén perk kolen volstaat (6x4), dus die komen in principe pas over negen jaar weer op dezelfde plek. Aardappelen heb ik altijd te veel dus die kleuren soms wel wat buiten de lijntjes. De peulen komen voor de kolen omdat zij zelf stikstof fixeren in de grond die dan (als je de wortels in de grond achterlaat tenminste) gebruikt zou kunnen worden door de gulzige kolen. Ze komen na de aardappelen omdat ze dan nog profiteren van de bemesting op de aardappelen. Wortelgewassen en uien hinken achterop omdat ze het beter doen in grond die niet meer te vers bemest is.
Welk x-slag systeem je ook kiest, meestal zijn de groepen grotendeels gelijk. Soms verschilt de volgorde van de groepen zelfs; ofwel zijn sommige bronnen niet erg betrouwbaar, ofwel steekt het niet zo nauw.

Om het nog allemaal wat complexer te maken kan je nog specifiek bemesten en combinatieteelten : plantjes combineren die het beter samen doen dan apart maar daarvoor moeten sommige planten in vakken waar ze eigenlijk niet "horen" te staan. Als je het allemaal niet zo ziet zitten let dan maar gewoon op de aardappelen en de kolen, zorg ervoor dat het een jaar of 3, 4 duurt voor ze weer op eenzelfde plaats komen (en mesten op kolen en aardappelen, kalken op de rest)
(Een bijkomend, volledig triviaal, voordeel om de serre mee te wisselen is dat je precies kan terugrekenen wanneer een luchtfoto precies is gemaakt ;-)).



Het zoveelste 'echte' begin van het seizoen is ook het kammen van het gazon. Het is handig dat de serre daarbij op haar nieuwe plaats staat dan kan al het 'afval' droog in de serre, (zoals met alle 'rommel' kan je maar beter proberen zo weinig mogelijke tijdelijke stalplaatsen te voorzien). Het merendeel zal daar ook blijven als mulch maar er was weer meer dan genoeg voor nog een laagje hier of daar (dus afval en rommel zijn in deze niet de allerbeste metaforen).
Kammen, of verticuteren voor de mondgymnasten, is altijd 'een beetje' werk om het te doen maar het ziet er ook onmiddelijk beter uit en dat likt de wonde voldoende. Ik heb horen vliegen dat ik volgend jaar ook weer kan rekenen op mijn helpertjes, de blog is mijn getuige...

Ik begrijp er niks van (maar dat kan ook aan mij liggen) ...

Meer van dat (weer) graag. Het is me dit weekend gelukt om 5 van de 9 vakken 'op te schudden' en de symmetrie een beetje te herstellen. Daarvoor moest ik stukjes van de paden 'openscheuren' zoals ze dat zo mooi noemen en dat is met stip een werkje dat ik niet zo graag doe (van gras naar tuin dus). Scheuren is onomatopoeegewijs het geluid dat je hoort, maar het is niet even duidelijk of het wel de grond is dan wel de rug waar het geluid oorspronkelijk vertrok.
De (Bentley) spitvork is één van de werktuigen waarmee ik het langst heb gewacht om ze te kopen, maar wordt ondertussen mischien wel het meest gebruikt. Haar lengte (ze is van het Engelse type) is korter dan wat ik als 'witte jas' vroeger geadviseerd zou hebben maar ze ligt perfect in de hand en dat maakt veel goed. Het is gelukkig ook één van de laatste keren dat ik zal moeten scheuren (maar dat denk ik wel vaker). Vanaf nu kan alles in principe met de grelinette (wanneer is het weer vaderkesdag ?)
"Maar was het zondag niet te nat om 'te graven'". Misschien wel maar daar lag mijn plank natuurlijk nog altijd want ik probeer sowieso nooit rechtstreeks op de grond te lopen. Klinkt misschien gek maar als je je gewicht kan verdelen over een plank (1,6m²) in plaats van twee bergbottinen (0,06m²) dan ben je niet zwaarder dan een tuinkabouter, en die doen het altijd goed in de tuin.
Maar ik begreep het niet zo goed, waar zat iedereen ?

Ik moet er maar eens mee ophouden de tomaten te verwennen. Goed warm, gezaaid op ideale maandagen, kijk één dag niet naar ze om en ze groeien tot tegen het plafond. Onder de lampen stoppen ze met groeien (in de lengte) en krijgen ze de kans om de kiemblaadjes te strijken. Gelukkig laten tomaten zich later nog wat corrigeren door ze dieper te verspenen en ook bij het uiteindelijke uitplanten gaat de regel 'zo diep als in de planterij' niet op. Durf ze gerust wat dieper zetten dan je gewoon bent (in koude gronden dan ook wat vlakker leggen), dan moet je minder gieten (extra wortelvorming op de stam).
I will say this more than once : giet uw tomaten hoogstens één keer per week. Probeer het eens één seizoen uit : diep planten en weinig gieten. Als het tegenvalt mag je volgend seizoen weer elke dag met je gietertje sleuren.
In elk geval zijn na een kleine week alle tomaten de kast uit, ik denk dat ik maar eens aan de kolen ga beginnen.

Vandaag nog eens naar de les geweest. Nee, niet het kleuteronderwijs voor volwassenen in de tuinaannemerij maar onderwijs voor tuinvolwassenen in de kleuterschool. De eerste les natuur-ouder dus. Natuur-ouders helpen de leerkrachten om de natuur praktisch dichter bij de kinderen te brengen; van educatieve spelen tot het serieuzere (moes)tuinieren en composteren. Tevens ook een kans om me te assimileren in het dorp want buiten de mensen 'uit de eigen straat' leer je tegenwoordig niet zo gemakkelijk nieuwe mensen kennen in een nieuw dorp.
Op mijn lijf geschreven dus maar ik moest vaststellen dat er uit groot Aarschot (Aarschot, Gelrode, Rillaar, Langdorp) bijzonder weinig ouders van hetzelfde gedacht waren. Niemand om precies te zijn. De andere kandidaat natuur-ouders waren onderwijzers van de betrokken scholen. Dat begrijp ik dus weer niet. Waarschijnlijk is iedereen te druk bezig met hun pastis in hun onderhoudsvriendelijke (binnen)tuinen.

Sommige mensen zijn echt slecht in hun beroep, dat is een vaststelling. Op zich niet zo erg, maar ik begrijp niet dat ze dat zomaar mogen (er is dus nog iemand in hun directe omgeving die ook slecht is in zijn/haar beroep). Neem nu die idioten (geloof me ik heb gezocht naar een ander woord maar ik vond geen) die de nieuwe zakken bloem van de Boerenbond hebben ontworpen. Het is niet alleen weer plastiek, maar het zijn functioneel ook uitmuntende ondingen (châpeau dat je iets banaal als een zak zo onhandig kan maken). Om te openen zit er een plakker op type 'hier openen' maar als je het doet gebeurt er niks. Die plakker plakt ook niet meer nadat je hem eraf hebt gekregen (hij plakte nochtans goed). Ze blijven niet uit hun eigen weer dicht (vroeger gewoon frommelen als een broodzak, dus nu weer investeren in plakdingen, klemdingen, of containerdingen), ze zijn slap en 'scheppen' uit eigen beweging bloem (voorwerpen mogen niet teveel kunnen uit eigen beweging). Soit, proficiat ik koop geen bloem meer bij Aveve tot ze weer in papieren zakken zitten.

Iemand nog wat koffie ...

Door de band ben ik geen koffieslurper. 's Morgens heb ik er wel minstens eentje nodig om mijn ogen halfopen te krijgen maar de rest van de dag haal ik meestal zonder. Koffie heet niet de meest eco-vriendelijke drank te zijn maar we proberen de schade enigszins te beperken door vooral fair-trade koffie te gebruiken en door alles uit de koffie te halen wat erin zit (nee, aanlengen met bittere hoort niet het rijtje).
Na de thee (voor het zaaien weet je wel) is het nu dus tijd voor de koffie bij het verspenen.

Koffiegruis zou een goede bron zijn van stikstof en fosfor, en dat zullen de jonge zaailingen wel waarderen op een moment waar produktjes uit dozekes misschien nog wat aan de straffe kant zijn. Vraag me niet hoeveel koffie precies voor de beste resultaten want dat weet ik zelf niet, dus ik doe maar wat nog steeds in de veronderstelling dat dit wel niet de meest agressieve bemesting zal zijn. Het moet dus niet altijd uit een doosje, flesjes of in roze, blauwe of groene korrelvorm te komen. Andere klassiekers zijn de bananenschillen bij de rozen, en de verschillende plantengieren doen het ook altijd goed. (meer van deze alternatieve wondermiddelen zijn uiteraard welkom)

Pepper-heads zweren bij geranium potgrond voor het verspenen en ik heb dat gebruik in goed vertrouwen overgenomen. Jonge zaailingen hebben in principe nog niet teveel extra bemesting nodig maar probeer tegenwoordig nog maar eens potgrond te vinden die niet voorbemest is. Maak je dus maar niet al te veel zorgen over de bemesting in deze fase.

Zaterdag zijn alle pepers voor de eerste keer verspeend, de kweekkast moest immers leeg zijn voor de tomaten. Dat verspenen is niet zo moeilijk : haal de zaailing voorzichtig uit de zaaigrond en plaats het in een groter potje. Vroeger ging dat door met een prikker te keuteren maar met de krantenrolletjes gaat dat uiteraard eenvoudiger want die kan je weer losscheuren, de grond even rollen tussen de vingers en de zaailingen zijn zonder veel verstoren los.
Eén van de 'fouten' van de luie boer is om de plantjes meteen in een grote potmaat te zetten ("spaart me weer enkele verspeenbeurten en dus werk, tijd en potgrond"). Maar daar bestaat zelfs een termpje voor : "overpotting" en het zou zo slecht zijn als "underpotting" (plant in een te kleine pot waardoor de wortels in rondjes gaan beginnen draaien - weer een probleem dat je niet hebt met de krantenrolletjes want daar groeien de wortels met het grootste gemak door). Een keertje meer verspenen is dus zeker niet slecht, de plantjes genieten trouwens van je gezelschap, dat is onlangs nog maar eens bewezen in een studie.
Bij het verspenen starten de plantjes weer in verse grond, niet te droog, niet te nat, en de waterhuishouding van potjes in de juiste maat is zeker eenvoudiger dan wanneer de zaailing in 10 liter pot zou staan. "Ja maar, de pot der potten, moeder Aarde haarzelve, is toch ook niet aan de kleine kant". Een empirisch correcte vaststelling die ik niet kan weerleggen, maar de waterhuishouding van moeder aarde is wel wat beter geregeld dan die in een pot.
In principe kan je planten in de krantenrolletjes met papier en al in de grond stoppen, maar bij 'verpotten' is dat toch niet zo handig (zelfs bij het uiteindelijke uitplanten verwijder ik ze meestal al was het maar om te zien hoe de tere worteltjes zich weer gewillig door het papier laten trekken).

De afgelopen drie avonden was het dus weer werkendag (op maandagen uiteraard) : 14 bakjes goed voor een 112 rolletjes, dus ongeveer een 56-tal tomatenrassen. Een dozijn blijvertjes (rose quartz, black sea man, prune noire, caro riche, ...) en een heleboel nieuwe rassen. Abnormaal veel dat geef ik graag toe maar ik heb er nog altijd een paar duizend NIET en ze halen nog niet allemaal de eindstreep.
Maar de eerste "rugjes" zijn al gespot dus ze hebben het duidelijk naar hun zin in de kast, je zou voor minder met vloerverwarming onder je krent, kamillethee in de hand, onder de rode gloed van een bijna volle maan.

Patatjes en tomatjes ...

Ondanks de geanimeerde discussies over de definities van inheems en ecologisch ben ik deze week toch maar aan de patatjes begonnen en staan dit weekend ook de tomatjes op de planning (met stijgende hoogdringendheid naampjes kiezen), twee bijzonder uitheemse plantensoorten. Desalwelteplus twee van mijn absolute favorieten in de moestuin.

Er gaat niets boven eigen patatjes, ook al kan je ze soms voor geen geld kopen in de winkel. Iedereen die ooit aardappelen heeft gezet zal het beamen : de smaak is gewoon onvergelijkbaar. Het is dus niet voor niets dat iedereen ze zelf blijft telen. Echt moeilijk kan je het ook niet noemen. Zelfs het scenario van de allerluiste boer (graaf een putteke, gooi er een aardappel in, sluit het putteke) zal werken; ik heb er zelfs al horen zeggen dat ze hun aardappelen gewoon onder kartonmulch leggen - op de grond dus. Waarschijnlijk zullen de minder luie technieken nog betere resultaten opleveren.

Aardappelen telen

• de voorbereiding : koop je poters op tijd, speciale rassen zijn immers snel uitverkocht (zo greep ik dit jaar net naast de ratten). Schat een beetje op voorhand de aantallen in, al is dat niet altijd even gemakkelijk voor poters die per kilo worden verkocht (met patatjes in zeer uiteenlopende formaten). "Tien van elk" pakt niet altijd, en sommige winkels weigeren gewoon kleine porties op de bascule (min. 1kg). Als je nog meer tegenslag hebt verkopen ze enkel voorverpakte poters in zakken van 2,5 of 5 kilo en het is toch zo plezant om te experimenteren met kleuren, smaken, vormen, oogsttijden,....
  Je kan ze begin januari al kopen in vele tuincentra (waar ze dan in halfvolle bakken liggen om een beetje de indruk te wekken dat het alweer bijna de laatste zijn) maar tenzij je een broeibak opzet kan je daar in onze streek op dat moment weinig mee aanvangen denk ik. Te dikke poters sneed de va in twee en sopte de snijvlakken dan in de assen van de kachel (maak ze toch maar niet te klein 'cheap charlie' want die aardappel is toch de voorraad die de plant niet zomaar gehamsterd heeft).
  Om de aantallen te kennen moet je natuurlijk ook een beetje een idee hebben van de plantafstanden. Als je niet teveel wil blokken is 60x40 een goed gemiddelde voor alle aardappelen; dat zijn dus ongeveer vier planten/m². Vroege aardappelen mogen een beetje korter bij elkaar (60x35) - de kleine 'nief patatekes' zijn toch de lekkerste in de pan. Onlangs las ik ergens dat dichter planten beter zou zijn (70x30/35), dan zijn het bijna 5 planten/m². Misschien toch maar niet overdrijven met die dichte bezetting.


• laat je aardappelen 'schieten' (chitting over het kanaal, verdacht gelijkend op cheating) : leg ze daarom licht en koel, in een bakje van ... op een bedje van ...
  Alle bakjes zijn goed, als ze maar licht aan de pootaardappelen laten (type eierkarton is perfect). Help de natuur een handje : zoek de kant met de meeste ogen en leg die naar het licht.
  Soms lees je dat je de aardappelen best op wat compost/turf/potgrond legt. Ik heb nu eens een deel van de poters op een mengeling van potgrond en compost gelegd, we zullen zien of het iets uitmaakt (ze bleven in elk geval wel beter liggen).
  
• na een paar weken moeten er dan korte dikke scheutjes op staan waarvan ik (op aanraden van mijn tuinguru Monty Don en ons va zaliger) de drie, vier beste laat staan, de rest 'streel' ik weg als ik de aardappelen in de grond leg. Uit een onderzoekje van Gardeners World bleken vooral de vroege aardappelen te profiteren van dat voorkiemen. Ik weet niet of de professionals hun aardappelen laten kiemen, noch minder of het wel compatibel is met het machinaal planten. Geen paniek dus als je de aardappelen niet laat voorkiemen.


• wanneer de aardappelen het beste de grond in gaan hangt een beetje van je lokatie af, vroeger had ik onze va om me te zeggen wanneer het moest (hoewel dat wel eens wilde verschillen met het gedacht van de moe), nu laat ik me leiden door de kalender van Velt (en die zegt : vanaf 16 maart voor vroege gronden, vanaf 6 april voor de rest). Als je de moeite hebt gedaan om ze te laten voorkiemen dan kan je beter ook de moeite doen om ze niet zomaar in het gat te gooien. Netjes met de kiempjes omhoog zodat die kiemen niet eerst de Tour de Patat moeten rijden voor ze aan de rechte lijn kunnen beginnen, en een beetje op het gemak zodat je de kiemen die je zo zorgvuldig gespaard hebt het niet begeven (weer een voordeel van niet kiemen).


• vroeger gebruikte ik de aardappelstamper van de moe (bollenplanter in 't groot) maar tegenwoordig graaf ik een geultje met de smalste spade, da gaat eigenlijk vlotter en ik kan wat ruimer compost meegeven dan in dat 'bloempotje'.
  
• aanaarden doe ik soms, dat hangt er een beetje van af van de goesting en de vrije tijd van het moment. Het zou een beetje helpen tegen de vries, tegen het onkruid, tegen de giftige groene rugjes, tegen de ziekte,... maar dat valt eigenlijk allemaal best mee. We zullen maar denken dat alle beetjes helpen maar kap er uw rug niet op kapot.

En dan is het wachten en rooien, voor de aanaarders nog een paar keer aanaarden, voor de spuiters nog een paar keer spuiten. Voor het rooien zou je het loof kunnen platslaan maar meestal blijven mijn aardappelen zo lang in de grond dat ik zonder loof (op den tast maar vooral goed geluk) op zoek moet gaan naar de pataten. Elk jaar zweer ik dat ik ze nooit meer zo lang laat zitten, maar ieder jaar heb ik het toch weer aan mijne rekker. Ik word ook elk jaar beter in het rooien, vroeger overtrof ik iedereen in het "treffen" van de aardappelen (soms een patat voor elke tand van de riek) en daar was vooral de moe minder gelukkig mee.

Tussendoor moet je zeker regelmatig zien of er geen coloradokevers te zien zijn. Dat valt meestal ook wel mee, behalve op die paar planten van verdwaalde aardappelen van vorig jaar - wat meteen het voordeel van de wisselteelt illustreert; moest ik de aardappelen altijd op hetzelfde stuk telen dan was het kermis voor die mannen, en dan nog Sinksenfoor in plaats van Gelrode kermis. Nu valt de eerste aanval op planten die ik toch ga opofferen. Daar bestaan uiteraard ook weer hamertjes en beiteltjes tegen maar met de hand laten die zich ook wel vangen (ze laten zich ook gemakkelijk vallen).

Dit jaar heb ik ietske meer gelet op de resistentie dan anders (de documentatie verschilt soms wel) - met wat minder vrouwenaampjes dan andere jaren als gevolg (alhoewel) : lady christl, charlotte, desirée, rode eerstelingen, bionica, pink fir apple, en als ecoflora ze nog opzij kan zetten nog wat sapro mira. Toch nog drie vrouwtjes, daar kan ik mee leven. Bintje is voor het eerst dus uit de boot gevallen want die is zeer snel ziek (toch lagen er grote bestellingen bintje klaar om afgehaald te worden dus men houdt wel aan de klassiekers).
Spuiten doe ik eigenlijk nooit. Als ik al eens een paar knolletjes verlies dan zal dat de zaak niet maken, ik moet er mijn boterham niet mee verdienen. Zeg nooit nooit, maar zeker nooit 'noewet nie'.

Dit jaar wil ik ook op zoek gaan naar de allerbeste manier om de oogst zo lang mogelijk te bewaren zonder scheuten ... 'zonder poeier'. Afdekken alleen is niet voldoende, misschien moet ik ze inkuilen in een bak met zand, een oude (vries)kast, ... Maar ik las ook dat een paar appelen in de bak de scheutvorming zouden tegengaan. To be investigated.

Er gaat niets boven eigen tomatjes, ook al kan je ze soms voor geen geld kopen in de winkel. Maar de smaak is gewoon onvergelijkbaar. Tomaten telen is wel al wat moeilijker voor de beginnende moestuinder zeker als je begint vanaf zaad (maar dat blijft wel de leukste manier om te moestuinieren). Het begint me ondertussen aardig te lukken denk ik, het moeilijkste is misschien nog het kiezen van de rassen. Tegen maandag zou ik er toch een stuk of 50 gekozen moeten hebben, een luxeprobleem dat geef ik graag toe maar (ver)oordeel niet voor je geproefd hebt ;-)

Opgeruimd staat netjes ...

"Het is geen slecht weer he papa", komt rosemarie me als een volleerd weermeisje wakkerfluisteren. Ideaal weer dus om de tuin eens onder handen te nemen, en met de zon op de knikker en de vogeltjes die bijna nog vrolijker meefloten heb ik al slechtere momenten gekend. Wat me wel opvalt is hoe de eigenaren van de zogeheten onderhoudsvrije tuinen nog nergens te bespeuren zijn. Dan wordt ik toch liever buiten gepest door mijn tuin want ze hebben een paar mooie dagen gemist.

Bram heeft zopas zijn eerste 'jaar gevuld' zoals de Zweden het zo mooi zeggen. Het kaarsje heeft hij vorige week al laten uitblazen, op zijn doopfeest. Gezuiverd van al zijn jonge zonden slaapt hij sindsdien weer bijzonder goed door. Hallelujah.

Het huis ruikt weer heerlijk naar versgebakken brood. Het was natuurlijk weer onmogelijk om dadelijk de juiste vervangpan te krijgen; de 'nieuwe' pan was te klein en de as voor de kneedhaak te dik, op geen enkele manier te gebruiken dus. En terwijl ik dat stond te demonstreren met een terloops gesloopt toonzaalmodel kreeg ik plots de verlossende woorden "hou maar vast en loop er maar mee naar buiten" te horen. Mij om het even, lang genoeg gewacht.

Ik ga er van uit dat de dahlia's die ik, 'op (beproefde) grootmoeders wijze' en geheel in mijn luie tuinman-stijl, gewoon in de grond heb laten zitten er waarschijnlijk niet gaan doorkomen. Om die reden heb ik er al maar een paar andere gekocht en die liggen alweer in een gespreid bedje zodat ik ze later kan stekken. Hopelijk met evenveel succes als vorig jaar. Ik hoop natuurlijk dat die andere er toch nog doorkomen, alle uitvluchten zijn trouwens goed om er nog een paar te kopen (van elks slechts één natuurlijk want dat stekken is veel te plezant).
Zo dadelijk geef ik nog wat reukerwten een voetbadje, dat scheelt weer een paar dagen als ik ze morgen 'ter aarde bestel'. Nog zo'n blijvertje dat in mijn top tien van impulsaankopen staat.

Op de kilometerteller van de fiets staan nog steeds amper 2,2km - ongeveer de testrit naar de moedermolen na het installeren van de teller; en in centimeters ongeveer de afstand die de broeken tegenwoordig lijken te mankeren (in de breedte, ik heb korte beentjes maar ik krimp nog altijd niet).
Ik had wel verwacht dat er een verband ging zijn tussen die twee maar ik had gehoopt dat het toch in de andere richting ging zijn. Time to join Team Wonderbike; ik wil trouwens wel eens wat proeven van die New Belgium Brewery maar dat zou misschien het probleem kunnen zijn.

We hadden nog wat Amaryllisbollen gevonden, netjes droog weggeborgen. Maar we hadden ze ondanks de beste zorgen bijna opgegeven : veel blad maar weinig bloem. Franz van de boek bracht echter raad, blijkbaar geraakt de bloemstengel niet buiten als je te snel begint met water geven (in ons geval : onmiddelijk na vondst). Bij één van de bollen heeft de bloemstengel nu toch de weg naar buiten gevonden dus misschien komt er toch nog iets van. In alle andere gevallen hebben we weer een wijze les geleerd : de Amarayllis pas watergeven NADAT de bloemstengel uit de bol komt piepen.

And the winner is ...

Purple jalapeno is de eerste peper die zijn kop uit het zand heeft getrokken. Op zich niet zo belangrijk buiten het feit dat de rest nu wel spoedig zal volgen. Het eerste stroomversnellinkje van het nieuwe tuinseizoen.
En dat het begint te jeuken zie je nu stilaan ook bij 'de anderen'. De pootaardappelen vliegen over de toonbank en sommige strooien de kalk al tussen de knokige vingers op het gazon. De aardappelen moet ik dit weekend misschien ook maar eens gaan uitkiezen, het gazon ga ik nog wel even gerust (moeten) laten.
De pepers in de serre (de potten die niet naar het druivenkot mochten in een poging om ze te laten overwinteren) zijn precies niet allemaal helemaal dood. Met wat geluk komen er misschien hier ook nog enkele op gang; ik denk dat ik alle kandidaat-overlevers maar eens wat ga beginnen water geven (en misschien nog iets tegen de honger erbij).

Als de boeren in de weer zijn is het altijd goed eens te kijken waarmee ze bezig zijn, meestal is het dan wel de moment om dan hetzelfde te doen. Zo stonden de fruitboeren hier in de streek op de snoeiwagens tussen de rijen voor de wintersnoeibeurt. Wat later snoeien zou de snoeiwonden sneller doen helen zodat de planten wat minder vatbaar zouden zijn voor allerlei aanvallen van buitenaf, maar die mensen zullen wel weten waarmee ze bezig zijn zeker; zij moeten er tenslotte hun boterham met gestoofde appelkes mee verdienen...

De post of alleszins de douane hebben me weer een peer gestoofd. Vandaag een pakje zaden uit Amerika ontvangen, maar pas na het betalen van 10 euro extra 'tax'/'aanbiedingskosten' of hoe ze het ook noemen. Zelfs met dat smeergeld heb ik een keurige prijs betaald voor de zaden en als het wat meezit kan ik nu eindelijk zelf proeven of ik de petit gris de rennes net zo lekker vind als Alys (ze vindt). En nog een stuk of tien andere ;-)

Vandaag ook nog eens langs ikea geweest, je weet wel zo'n winkel waar je even 'iets' gaat kopen en meestal met 'vanalles' thuis komt. Want kleine meisjes worden groot (nog twee keer onthaalmoeder en dan de 'grote' school), en grote meisjes slapen niet meer in een baby-bedje met spijlen. Het bedje viel in de smaak (weer zo'n moment dat je denkt : "dat had ik moeten filmen", maar die reflex zit er nog niet in blijkbaar).
Maar de aankoop van de dag was toch zeker de nieuwe lamp(en) voor de keuken; de spaarlampen waren bijna duurder dan de houder, maar het resultaat mag er zijn, kijk zelf maar ...